گودی کمر چیست؟ چرا بوجود می آید؟ درمان آن چگونه است؟

لوردوز (گودی کمر) انحنای به سمت داخل ستون فقرات (درست در بالای باسن) می باشد. مقدار کمی گودی کمر طبیعی است. انحنای بیش از حد قوس کمر (گودی کمر) نامیده می شود.

لوردوز چیست؟

ستون فقرات مقداری در گردن، پشت و پایین کمر انحنا دارد. این منحنی ها که شکل S انگلیسی را ایجاد می کند، لوردتیک (گردنی و پایین کمری) و کیفوز (بالای کمری) نامیده می شود و به بدن در موارد زیر کمک می کنند:

• جذب شوک
• تحمل وزن سر
• هم ترازی سر و لگن
• تثبیت و حفظ ساختار ستون فقرات
• تحرک و انعطاف

گودی کمر مربوط به انحنای طبیعی لوردتیک می باشد که نرمال است. اما اگر این انحنا زیادی به داخل برود، به آن گودی یا قوس کمر گویند. گودی کمر می تواند روی گردن و پایین کمر تأثیر بگذارد و منجر به ایجاد فشار زیادی روی ستون فقرات شود که باعث درد و ناراحتی می گردد. اگر شدید باشد و درمان نشود، می تواند روی قدرت حرکت نیز اثر بگذارد.

لوردوز پایین کمر

همانطور که گفته شد، اکثر موارد گودی کمر در پایین کمر ایجاد می شوند. وقتی شخصی مبتلا به گودی کمر در پایین کمر است، یعنی ممکن است روی یک سطح صاف دراز بکشد و بین سطح و کمر فاصله ای به وجود آید. اگرچه درد پایین کمر در اکثر مبتلایان به گودی کمر وجود دارد، اما درد به سرعت به این دلیل ایجاد نمی شود. در واقع اغلب از عوامل دیگر مانند ضعف بدنی، کوتاهی عضله همسترینگ و ضعف ران ها ایجاد می شود.

علائم لوردوز چیست؟

درد عضلانی، به عنوان شایع‌ترین علامت گودی کمر، معمولاً رخ می‌دهد. وقتی ستون فقرات به شکلی غیرطبیعی خم می‌شود، عضلات به سمت دیگری کشیده می‌شوند که منجر به سفتی و اسپاسم عضلانی می‌شود. اگر گودی در ناحیه گردن وجود دارد، درد ممکن است به گردن، شانه‌ها و بالای کمر انتقال یابد. همچنین، ممکن است در محدودیت حرکت در ناحیه گردن یا پایین کمر نیز دچار شوید.

می توانید با دراز کشیدن روی سطح صاف و بررسی گودی کمر متوجه آن شوید. اگر فضای زیادی بین انحنای گردن و کمر یا زمین بود، یعنی گودی بیش از حدی در این نواحی دارید. اگر به راحتی دست خود را از این فضا رد کنید، یعنی گودی کمر دارید.

اگر علائم زیر را دارید به پزشک مراجعه کنید:

• بی حسی
• مور مور
• دردهای ضربه ای
• ضعف در کنترل مثانه
• ضعف
• مشکل در کنترل عضلات

این موارد ممکن است علائم بیماری های جدی تری مانند گیرافتادگی عصب باشند.

لوردوز  / گودی کمر در کودکان

اغلب، گودی کمر در کودکان بدون دلیل مشخصی روی می دهد که به آن گودی کمر خوش خیم جوانی می گویند. این امر به دلیل ضعف عضلات اطراف لگن یا سفتی آنها می باشد. لوردوز خوش خیم جوانی معمولاً خود به خود و در هنگام رشد کودک خوب می شود.

لوردوز مخصوصاً اگر کودک تصادف اتومبیل یا سقوط از بلندی داشته باشد، علامت در رفتگی لگن نیز می تواند باشد.

بقیه بیماری هایی که می توانند باعث ایجاد گودی کمر در کودکان شوند معمولاً مربوط به مشکلات سیستم عصبی و عضلانی می شوند. این بیماری ها نادر می باشند و عبارتند از:

• فلج مغزی
• میلومننگوسل، بیماری ارثی می باشد که در آن طناب عصبی از طریق فضایی در استخوان های کمر می چسبد.
• دستروفی عضلانی، یک گروه از ناهنجاری های ارثی که باعث ضعف عضلانی می شوند.
• آتروفی عضلانی ستون فقرات، بیماری ارثی است که باعث حرکات غیر ارادی می شود.
• آرتروگریپوز، بیماری که در هنگام تولد روی می دهد و مفاصل نمی توانند به طور طبیعی حرکت کنند.

گودی کمر در بانوان باردار

بسیاری از بانوان باردار کمر درد و علائم گودی کمر، بیرون زدگی شکم و باسن را دارند. اما بر اساس تحقیقات هاوارد گیز، گودی کمر در هنگام بارداری در حقیقت تنظیم ستون فقرات برای هم ترازی نقطه ثقل بدن می باشد.

کمردرد کلی ممکن است به خاطر تغییر جریان خون بدن باشد و درد به احتمال زیاد بعد از بارداری رفع می شود.

انواع گودی کمر

۵ نوع اصلی گودی کمر وجود دارد:

۱.گودی کمر وضعیتی

اغلب به خاطر اضافه وزن و کمبود عضلات شکمی و کمر می باشد. وقتی بدن وزن زیادی را در سمت جلو (شکمی) حمل می کند، بدن به سمت کمر کشیده می شود. وقتی عضلات کمر و شکم ضعیف هستند، نمی توانند از ستون فقرات پشتیبانی کرده و وزن اضافی باعث ایجاد انحناء به سمت جلو در ستون فقرات می شود.

۲.گودی کمر ارثی / تروماتیک

آسیب و صدمه به اتصالات ستون فقرات (pars) می تواند باعث ایجاد شکستگی و درد در پایین ستون فقرات شود. این مورد در کودکان اغلب در زمان آسیب های ورزشی رخ می دهد. در کودکانی که تصادف اتومبیل داشتند یا از بلندی سقوط کرده اند نیز رخ می دهد.

ممکن است در نحوه شکل گیری این رابط ها نیز نقصی وجود داشته باشد که باعث تغییر شکل و ضعف این لینک ها شود. با انجام فعالیت های تکراری که روی این رابط های ضعیف فشار وارد می کنند، ممکن است باعث ایجاد اسپوندیلولیز (شکستگی در اتصال استخوان) گردد.

هر چه که باعث ایجاد شکستکی باشد، نیاز به استراحت و محدود کردن تحرک به منظور درمان دارد. وگرنه، با گذر زمان مهره ها (بلوک های ساختاری ستون فقرات) می توانند به جلو لغزیده و عصب را در ستون فقرات تحت فشار قرار دهند. این امر می تواند منجر به بروز درد، بی حسی، مور مور، ضعف و نقص در عملکرد پاها شود.

۳.هایپر لوردیز بعد از جراحی لامینکتومی

لامینکتومی فرایند جراحی است که در آن بخشی از مهره ها (استخوان های ستون فقرات) حذف می شوند و دسترسی را به طناب عصبی یا ریشه اعصاب فراهم می کند. وقتی این جراحی در چند بخش ستون فقرات انجام شود، باعث بی ثباتی و افزایش انحنای طبیعی ستون فقرات شده و حالت هایپرلوردوتیک را ایجاد می کند. این امر در بزرگسالان شایع نمی باشد و اغلب در کودکانی که تومور ستون فقرات دارند و تومور آنها با جراحی برداشته می شود، رخ می دهد.

۴.گودی کمر عصبی عضلانی

این گروه شامل انواع مختلفی از بیماری ها و اختلالات است که می تواند منجر به انواع بسیار زیادی از مشکلات انحناهای ستون فقرات شود. برای هر ناهنجاری، گزینه درمانی متفاوتی وجود دارد.

۵.گودی کمر ثانویه در انقباض لگن

گروه منحصر به فردی از بیماران هستند که دچار انقباض مفاصل لگنی شده و باعث خارج شدن ستون فقرات از همترازی خود می شوند. این انقباض می تواند به دلایل مختلفی مانند عفونت، آسیب یا مشکلات عضلانی و یا ناهنجاری های شدید مختلف باشد.

دلایل و عوامل خطرناک

پزشکان معمولاً نمی دانند چرا گودی کمر ایجاد می شود، اما دلایل و عوامل مشخصی برای ایجاد آن وجود دارند.

این موارد می توانند به دسته بندی کمر درد به صورت زیر کمک کنند:

• گودی کمر به علت تروما: با آسیب به ستون فقرات، مانند شکستگی، ایجاد می شود. پوکی استخوان که استخوان ها را ضعیف می کند نیز احتمال این شکستگی ها را افزایش می دهد.
• گودی کمر ارثی: می تواند به علت بیماری ارثی مانند آکندروپلازی باشد که روی رشد غضروف تأثیر می گذارد. این مورد ممکن است به علت مشکلات رشدی ستون فقرات در کودکی ایجاد شود.
• گودی کمر وضعیتی: این مورد با حالت بدنی نامناسب ایجاد می شود. داشتن اضافه وزن یا عضلات شکمی ضعیف می توانند احتمال ایجاد گودی کمر را بیشتر کنند، زیرا هر دو باعث کشیدگی ستون فقرات می شوند.
• گودی کمر عصبی عضلانی: چند بیماری عصبی عضلانی، مانند دستروفی عضلانی و فلج مغزی، می توانند باعث ایجاد گودی کمر شوند.
• گودی کمر پس از جراحی: به خاطر جراحی کمر، مانند لامینکتومی یا سلکتیو دورسال ریزوتومی که باعث بی ثبات شدن ستون فقرات می شود، ایجاد می گردد.
• گودی کمر ثانویه: به خاطر بیماری دیگری، احتمالاً نوع دیگری از انحنای ستون فقرات مانند کیفوز یا اسکولیوز که روی مفاصل لگن اثر می گذارد، ایجاد می شود.
• چاقی مفرط: حمل وزن اضافه می تواند باعث متمایل شدن استخوان ها و عضلات به سمت عقب به منظور بهتر کردن تعادل شوند.
• پوکی استخوان: سن و عوامل دیگر می تواند باعث ضعیف و شکننده شدن استخوان گردد و منجر به انحنای ستون فقرات شود.
• اسپوندیلولایزیس / لغزش مهره های کمر: باعث لغزش یک مهره به سمت جلو و روی دیگری شود و گودی کمر را معمولاً در پایین کمر ایجاد کند.

تشخیص

پزشک عموماً با استفاده از معاینه فیزیکی قادر است گودی کمر را تشخیص دهد. او ممکن است از اشعه ایکس، MRI و CT اسکن نیز برای تأیید تشخیص استفاده کند. این فرایند تصویربرداری می‌تواند شدت انحنای ستون فقرات را مشخص کند.

اگر علائم صدمه یا بیماری که منجر به گودی کمر شود در بیمار دیده شد، پزشک ممکن است آزمایشات بیشتری برای تشخیص دلیل اصلی گودی کمر انجام دهد.

چه زمانی به پزشک متخصص مراجعه کنید؟

اگر متوجه شدید که کودک شما حالت بدنی بسیار عجیب یا انحنای کمر دارد، به پزشک مراجعه کنید. پزشک بررسی می کند که آیا مشکلی وجود دارد یا خیر.

درمان ها

اگر انحنای ستون فقرات به طور خفیف باشد، احتمالاً نیاز به درمان نداشته باشد. اغلب، اگر دردی نباشد و انحنا بیشتر نشود، پزشک درمانی را ارائه نمی دهد.

هنگامی که گودی کمر نیاز به درمان پیدا کند، بسته به علت ایجاد انحنا، درمان مناسب انجام می شود. مثلاً گودی کمر وضعیتی که به علت ضعف عضله یا اضافه وزن باشد، ممکن است با فیزیوتراپی و کنترل وزن رفع گردد.

اگر کودکی مبتلا به گودی کمر باشد، پزشک ممکن است، همراه با رشد کودک، استفاده از ارتز کمر را برای پیشگیری از بیشتر شدن گودی کمر توصیه کند.

اگر گودی کمر باعث ایجاد درد شد، داروهای ضد التهابی بدون استروئیدی مانند ایبوپروفن (Advil) ممکن است مفید باشد.

ورزش ها

پزشک متخصص می تواند به شناخت ورزشی که برای رفع گودی کمر، بی خطر و مؤثر است کمک کند. پزشک احتمالاً فیزیوتراپی یا ورزش هایی را که مخصوص این مشکل هستن را توصیه می کند.

شوارای ورزش امریکا (ACE) چندین ورزش که می توانند برای مبتلایان به انحنای غیر طبیعی ستون فقرات مفید باشند را مشخص کرده است. این شورا ورزش های زیر را برای مبتلایان به گودی کمر پیشنهاد می دهد:

حرکات کششی فلکسور لگن

1. برای انجام حرکات کششی انعطافی لگن، روی سطحی نرم، مانند مت / زیر انداز یوگا زانو بزنید.
2. پای راست خود را در جلوی بدن قرار دهید، طوری که زانو زاویه ۹۰ درجه درست کند و مستقیماً روی پای راست قرار گیرد.
3. شانه ها را بدون قوس دادن به کمر، پایین و عقب بکشید و ستون فقرات و لگن را ثابت و خنثی نگه دارید.
4. در حالی که زانوی چپ خود را روی زمین گذاشته اید و سمت چپ لگن را به سمت جلو آورده اید، به سمت جلو و روی سمت راست لگن خم شوید.
5. این حرکت کششی را ۳۰ تا ۴۵ ثانیه نگه دارید و ۲ تا ۵ بار برای هر سمت از بدن تکرار کنید.

اگر حس راحتی داشتید، بیشتر به سمت جلو خم شوید تا کشش این ناحیه بیشتر شود.

حالت گربه گاو

1. برای انجام حرکت یوگای گربه – گاو، روی دست ها و زانوها بر روی زمین یا زیرانداز یوگا قرار بگیرید.
2. زانو ها را به اندازه عرض لگن باز کنید و مستقیماً زیر لگن قرار دهید، انگشتان پا را کشیده روش زمین قرار دهید.
3. دست ها را مستقیماً زیر شانه ها قرار دهید، انگشتان دست رو به جلو و به اندازه عرض شانه ها باز باشند.
4. از عضلات شکمی استفاده کنید تا ستون فقرات را به حالت خنثی در بیاورید.
5. نفس خود را بیرون داده و به آرامی ستون فقرات را به سمت سقف خم کنید، بگذارید سر به سمت پایین بیاید و این حالت را ۱۰ تا ۱۵ ثانیه نگه دارید.
6. نفس خود را به درون بکشید و ستون فقرات را شل کنید، شانه ها را به پایین و عقب بکشید و این حالت را به مدت ۱۰ تا ۱۵ ثانیه نگه دارید.
7. ستون فقرات خود را به حالت خنثی برگردانید.

گودی به پشت

بر اساس شورای ورزش امریکا، برای اجرای این حرکت، باید این مراحل را انجام بدهید:

• به پشت دراز بکشید، زانوهای خود را خم کرده و پاها را، حدود ۳ سانتی متر دورتر از باسن، روی زمین قرار دهید.
• دست ها را در مقابل شانه ها روی زمین باز کنید.
• نفس عمیق بکشید و بگذارید شانه ها شل شوند.
• شانه ها را، بدون خم کردن کمر، به پایین و عقب بکشید و این حالت را در طول این ورزش حفظ کنید.
• ورزش کگل را به آرامی انجام دهید – کف لگن را طوری منقبض کنید که انگار می خواهید ادرار را متوقف کنید.
• ناف را بدون اینکه باسن یا قفسه سینه باز شود، به سمت کمر بکشید.
• کگل را در هنگامی که شکم را به داخل می کشید انجام دهید و در همان حال به طور طبیعی نفس بکشید و حرکت را تکرار کنید.

زمانی که در انجام این ورزش بهتر شدید، می توانید مراحل زیر را نیز اضافه کنید:

• یک پا را ۶ تا ۱۰ سانت بالاتر از بدن و بدون تحرک بالا بیاورید.
• انگشتان یک پا را به سمت بالا بیاورید. سپس پا را بدون حرکت دادن تنه ۶ تا ۱۰ سانتی متر از باسن فاصله دهید.

اگر هر کدام از ورزش ها باعث ایجاد درد یا بدتر شدن علائم گردید، بلافاصله آن را متوقف کنید.

سؤالات پر تکرار

چه چیزهایی باعث به وجود آمدن گودی کمر می شوند؟

علت گودی کمر با اسپوندیلولایزیس و آکندروپلازی مرتبط است. با این حال، گودی کمر ممکن است به حالت نامناسب بدنی، مشکلات ارثی مهره ها (در هنگام تولد)، مشکلات عصبی عضلانی، جراحی کمر، مشکلات لگن یا باسن نیز مرتبط باشد.

آیا گودی کمر قابل درمان است؟

مثلاً گودی کمر خفیف در کودکان ممکن است بدون درمان و با گذر زمان رفع گردد. اما گودی کمر شدید نیاز به درمان دارد. با این حال، درمان مناسب ممکن است منجر به کاهش علائم یا در برخی موارد رفع گودی کمر و بازگشت آن به حالت طبیعی گردد.

گودی کمر چقدر جدی می تواند باشد؟

در اغلب افراد، گودی کمر باعث ایجاد بیماری جدی نمی شود. اما باید ستون فقرات را سالم نگه داشت، زیرا ستون فقرات مسئول اکثر حرکات انعطافی و تحرکی ما است. عدم درمان گودی کمر می تواند منجر به درد طولانی مدت و افزایش احتمال مشکلات ستون فقرات گردد.

چه ورزش هایی گودی کمر را رفع می کند؟

ورزش های هسته بدن و لگن  برای اصلاح حالت گودی کمر:

• نشستن یک طرفه روی لگن
• کرانچ های شکمی
• حرکت ورزشی حشره مرده
• کشش لگن
• تاب دادن همسترینگ

با وجود گودی کمر چگونه بخوابید؟

وقتی روی کمر دراز کشیده اید، باید با یک بالش زیر سر، گردن و شانه ها، انحنا یا گودی ستون فقرات گردن را حمایت کنید. بالش باید کوتاه تر از بالش های جانبی باشد. یک یا دو بالش دیگر زیر زانوها قرار دهید تا کشیدگی کمر را کمتر کند.

رفع گودی کمر چقدر زمان می برد؟

هیپولوردوز را می توان با تمرینات توانبخشی و بدون جراحی، در صورت درست انجام شدن، اصلاح کرد. علائم می توانند در عرض ۳ تا ۶ ماه کاهش یابند.

چه اتفاقی می افتد اگر گودی کمر درمان نشود؟

لوردوز با ایجاد حالت بدنی غیر طبیعی روی ستون فقرات فشار ایجاد می کند که روی گردن و کمر اثر می گذارد. اگر درمان نشود، ممکن است منجر به درد، آزردگی و کاهش تحرک گردد. لوردوز می تواند در گردن یا پایین ستون فقرات (ناحیه کمر) ایجاد شود. این بیماری می تواند در هر سنی ایجاد شود.

آیا گودی کمر روی راه رفتن تأثیر می گذارد؟

افزایش گودی کمر، که مکرراً در دستروفی عضلانی دوشن (DMD) یافت می شود، یک مکانسیم اجباری ثانویه به ضعف عضله می باشد. با این حال، گودی کمر بیش از حد ممکن است حالت مرکزیت توده بدنی را تغییر داده و منجر به مشکلاتی در تعادل و راه رفتن شود.

گودی کمر می تواند منجر به چه چیزی شود؟

گودی کمر می تواند باعث درد که گاهی روی توانایی تحرک تأثیر می گذارد نیز گردد. معمولاً در کمر و جایی که انحنا به سمت داخل است می تواند باعث برجسته تر شدن باسن شود. وقتی روی سطح سفتی به پشت خوابیدید، اگر فاصله بین کمر و سطح زیرین زیاد باشد، نشان دهنده درجه بالای گودی کمر خواهد بود.

آیا گودی کمر باعث بزرگ شدن شکم می شود؟

اگر مبتلا به هایپرلوردیز هستید، انحنای بیش از حد ستون فقرات می تواند باعث بیرون زدگی شکم و باسن گردد.

آیا گودی کمر می تواند باعث درد باسن شود؟

مثلاً، لگن و کمر درد ممکن است در ابتدا و زمانی که در حالت بدنی لوردوتیک هستید ایجاد شود، یعنی جایی که کمر قوس عمیقی دارد و لگن نسبت به حالت طبیعی خود بیشتر به جلو متمایل است.

آیا یوگا برای رفع گودی کمر خوب است؟

خم شدگی استاندارد به سمت جلو (Uttanasana) را به مدت حداقل ۱۰ دقیقه انجام دهید. این کار ستون فقرات را کشیده و عضلات کمر را تقویت می کند. انجام مرتب این حرکت به کاهش احتمال بروز گودی کمر کمک می کند. مغز را نیز آرام کرده و منجر به رفع استرس و کم شدن افسردگی می گردد.