درد پا ممکن است ناشی از مشکلات استخوان، مفاصل، ماهیچهها، تاندونها، رباطها، رگهای خونی، اعصاب یا پوست باشد. درد ممکن است در هر یک از قسمتهای مچ پا، زانو، پشت زانو، پایین ساق پا یا سایر قسمتهای پا ایجاد شود. درد بسته به علت آن ممکن است در شب، هنگام دراز کشیدن یا هنگام دویدن و ورزش ایجاد شود. درد همچنین با توجه به علت آن ممکن است در یک یا هر دو پا ایجاد شود. به طور معمول درد ساق پا ناشی از التهاب بافتی است که در اثر آسیب یا بیماری ایجاد میشود. در برخی موارد درد میتواند ناشی از مشکلات عصبی ستون فقرات باشد. برخی از عوامل درد ممکن است خود به خود یا با اصلاح سبک زندگی بهتر شوند. البته برخی مشکلات نیاز به درمان پزشکی دارند.
درد پا چیست؟
درد پا به معنای احساس ناراحتی یا درد بین کشاله ران تا مچ پا است. شدت و مدت زمان این درد متنوع است و میتواند متوسط، شدید، مداوم یا متناوب باشد. در برخی موارد، درد پا میتواند به شکل حاد ظاهر شود، به این معنی که سریعاً شروع شده و سپس بهبود یابد. همچنین، ممکن است درد پا هفتهها یا ماهها ادامه داشته باشد که به آن درد مزمن گفته میشود. در برخی موارد، درد مزمن ممکن است سالها طول بکشد و زندگی بیمار را تحت تأثیر قرار دهد.
درد پا چه علائمی همراه با خود دارد؟
درد پا میتواند ناحیه کوچکی از ساق پا یا یک ناحیه وسیع یا حتی کل ساق پا را درگیر کند. درد ممکن است خفیف، تیز، سوزناک یا شبیه به گزگز باشد. درد پا ممکن است در لگن، کمر و ستون فقرات هم احساس شود. سایر علائمی که ممکن است با درد پا رخ دهند عبارتند از:
- تورم
- رگ های وایسی
- زخم
- قرمزی، داغی
- در صورت وجود عفونت یا شکستگی ممکن است احساس ناخوشایندی داشته باشید.
در صورت وجود هر گونه مشکل عصبی رنگ ساق پا تغییر میکند.
علل شایع درد پا
گرفتگی
انقباض ناگهانی عضلات باعث گرفتگی پا میشود. این درد معمولا در ساق پا احساس میشود و به سرعت و خود به خود از بین میرود.
رگ به رگ شدن و کشیدگی عضلات
ممکن است پای شما بسیار حساس باشد و دچار اسپاسم عضلانی، تورم یا مشکل در حرکت شود.
آسیب جزئی مانند ضربه یا کبودی
ممکن است در ناحیه آسیب دیده دچار تورم، تغییر رنگ یا قرمزی شوید.
شکستگی
شکستگی یا ترک استخوان هم ممکن است باعث تورم، تغییر شکل، کبودی و از دست دادن قدرت یا حرکت پا شود.
عفونت
زخم ها، زخم های عفونی یا تاول ها هم میتوانند باعث قرمزی، تورم و داغ شدن ناحیه آسیب دیده شوند. ممکن است تب کنید و در کل شرایط جسمی خوبی نداشته باشید.
آسیب مفاصل، استخوانهای عضلات مجاور
عضلات، رباطها و تاندونهای اطراف میتوانند گرههای کوچکی ایجاد کنند که بسیار دردناک هستند. درد پشت پا میتواند ناشی از مشکلات مفاصل پشت یا سیاتیک باشد. مشکلات مچ پا، زانو یا لگن هم میتوانند باعث ایجاد درد در ساق پا شوند.
بیتحرک نگه داشتن پا برای مدت طولانی
شما ممکن است دچار گزگز یا سفتی عضلات شوید.
مشکلات رگهای خونی مانند لخته خون (ترومبوز ورید عمقی) یا گردش خون ضعیف
شما همچنین ممکن است تورم، فشار، حساسیت یا رنگ پریدگی پا را تجربه کنید.
رگهای واریسی
درد ممکن است شدید، ضرباندار یا سوزناک باشد. همچنین ممکن است احساس سنگینی، گرفتگی یا بیقراری پاها، تورم مچ پا، تیره شدن پوست روی رگها و جوشهای خارش دار داشته باشید.
مشکلات عصبی مانند نوروپاتی دیابتی
شما همچنین ممکن است علائمی مانند ضعف، بی حسی یا گزگز داشته باشید.
سندرم کمپار
هنگامی که پای خود را دراز میکنید، درد شما افزایش مییابد، شدید میشود و ممکن است پوست دچار گزگز، سوزش، بیحسی و رنگ پریدگی شود.
دردهای رشدی (در کودکان)
ممکن است کودکان شبها درد یا سوزش عضلات ران یا ساق پا را تجربه کنند. درد پا همچنین میتواند ناشی از بیماریهای مزمن مانند آرتریت و روماتوئید و نقرس باشد.
عوامل ایجاد درد پا
عوامل زیر میتواند باعث ابتلا درد پا شوند:
- افزایش سن
- کم آبی بدن
- بارداری
- دیابت
- اضافه وزن یا چاقی
- اختلالات عصبی
- لخته شدن خون
- جراحت یا جراحی
- استراحت طولانی مدت در بستر
- نشستن طولانی مدت
- سیگار کشیدن
- مصرف بیش از حد الکل
- فعالیتهای ورزشی به ویژه وزرشهای تماسی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت تجربه موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- تورم ساق پا
- تغییر شکل پا یا عدم توانایی در استفاده درست از پاها
- رنگ پریدگی و سردی غیر طبیعی پا
- بی و حسی و ضعف پا
- قرمزی و داغی پا
- تورم پا و مشکلات تنفسی
- بدتر شدن درد
اگر علائم عفونت مانند تب و درد ساق پا بعد از یک سفر طولانی یا برخی علائم جدی دیگر بدون هیچ دلیل ظاهر میشوند باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
درد ساق پا چگونه تشخیص داده میشود؟
اگر درد پای شما شدید است یا زندگی شما را مختل کرده است، باید برای تشخیص مشکل و درمان آن به پزشک مراجعه کنید. پزشک از شما در مورد علائمتان سوال میکند و یک معاینه فیزیکی انجام میدهد. پزشک همچنین ممکن است برای تشخیص دقیق مشکل آزمایشات دیگری مانند تصویربرداری را تجویز کند:
- اشعه ایکس: این آزمایش تصاویری از ساختارهای متراکم مانند استخوان ارائه میدهد.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی(MRI): این آزمایش از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از بدن استفاده میکند. این آزمایش در مواردی تجویز میشود که به تصاویر دقیقی از بافت های نرم و رباط های اطراف مفاصل پا یا پشت نیاز باشد.
- اولتراسوند: این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از ساختارهای بدن استفاده میکند و میتواند برای تشخیص بیماریهای تاثیر گذار بر بافتهای نرم مانند التهاب تاندون اشیل مفید باشد.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): این آزمایش برای بررسیهای بزرگتر از بدن خوب است و ارزانتر و اغلب سریعتر از MRI است. برخلاف ام آر ای، سی تی اسکن از مقادیر کمی اشعه ایکس استفاده میکند.
- ونوگرافی: این آزمایش شامل تزریق یک رنگ به رگهای پا و استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس برای تشخیص لختههای خون است.
- الکترومیگرافی (EMG): تست الکترومیوگرافی شامل قراردادن یک الکترود سوزنی در عضلات برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی آنها است که میتواند به تشخیص آسیب اعصاب منتهی به عضلات کمک کند.
- آزمایش خون: آژمایش خون میتواند مشکلات التهاب، لخته خون، کمبودهای تغذیهای، ناهنجاریهای سیستم ایمنی، دیابت، کلسترول و سایر موارد را نشان دهند.
درمان و داروهای درد پا
پا درد ناشی از آسیبهای جزئی اغلب با درمانهای خانگی و خود مراقبتی بهبودی مییابد. در موارد شدید باید به پزشک مراجعه کنید.
داروها
داروهای رایج بدون نسخه برای کمک به تسکین درد پا شامل استامینوفن و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند اسپرین یا ایبوپروفن هستند. در مواردی که داروهای بدون نسخه نتیجه بخش نباشند، پزشک میتواند با توجه به منبع درد داروهای دیگری برای شما تجویز کند.
برای درد ناشی از نوروپاتی، پزشک میتواند برای کنترل درد داروهای ضد تشنج یا ضد افسردگی یا یک درمان موضعی حاوی کپسایسین یا لیدوکائین که یک داروی بیحس کننده است تجویز کند.
فیزیوتراپی
در صورتی که درد پا ناشی از آسیب یا وضعیتی است که منجر به ضعف عضلانی میشود، ممکن است مناسب باشد به فیزیوتراپیست مراجعه کنید. فیزیوتراپیست قادر است به شما حرکات کششی و تمرینات شخصی را آموزش دهد تا در بازیابی قدرت و دامنه حرکتی شما کمک کند و حتی بهبود در برخی از آسیبهای خاص را دست یابید. همچنین، فیزیوتراپیست میتواند تشخیص دهد که آیا نیاز به استفاده از ارتز یا وسایل پشتیبانی پزشکی، مانند بریس پا، عصا یا ویلچر، برای شما وجود دارد یا خیر.
جراحی
برخی مشکلاتی که باعث درد پا میشوند ممکن است در نهایت نیاز به جراحی داشته باشند از جمله:
- تاندونیت آشیل یا پارگی تاندون
- شکستگی استخوان
- نوروپاتی ناشی از فشار فیزیکی
- ساکروایلئیت
- آرتروز زانو
درمانهای جایگزین و مکمل
اگر درد پای شما ناشی از آرتریت یا یک بیماری مفصلی مرتبط باشد ممکن است مصرف مکمل زردچوبه (کورکومین) به شما کمک کند. در واقع برخی مطالعات نشان دادهاند که مکملهای زردچوبه میتوانند از نظر اثربخشی مشابه داروهای NSAID عمل کنند.
برخی از مکمل های غذایی ممکن است در کنترل گرفتگی عضلان پا یا نوروپاتی مفید باشند. در مورد خطرات و مزایای احتمالی مصرف هر گونه مکمل با پزشک خود صحبت کنید. سایر درمان های جایگزین که ممکن است به درد پا کمک کنند عبارتند از:
- طب سوزنی
- هیپنوتیزم
- بیوفیدبک
- آموزش تمدد اعصاب
درمان درد پا در خانه
اگر درد پا ناشی از گرفتگی یا آسیب جزئی باشد معمولا میتوانید آن را در خانه درمان کنید. اگر درد پا شما ناشی از گرفتگی عضلات، خستگی یا فعالیت بیش از حد است میتوانید برای کاهش آن درمان های خانگی زیر را امتحان کنید:
- تا حد امکان به پای خود استراحت و پاهای خود را روی بالش قرار دهید.
- از مسکن های بدون نسخه مانند آسپرین یا ایبوپروفن استفاده کنید.
- جوراب فشرده یا جوراب ساق بلند بپوشید.
کمپرس یخ
حداقل چهار بار در روز از کمپرس یخ استفاده کنید. در چند روز اول حتی میتوانید بیشتر از کمپرس یخ استفاده کنید. کمپرس یخ را هر بار به مدت ۱۵ دقیقه روی پای خود قرار دهید.
دوش آب گرم
شما میتوانید با گرفتن دوش آب گرم، عضلات خود را آرامی کنید. اگر در قسمت پایین پا درد دارید، تلاش کنید هنگام نشستن یا ایستادن، انگشتان پا را صاف کنید. اگر در قسمت بالای ساق پا درد دارید، تلاش کنید خم شوید و انگشتان پا را لمس کنید. شما میتوانید این تمرین را در حالت نشسته روی زمین یا در حالت ایستاده انجام دهید. هر حرکت کششی را برای ۵ تا ۱۰ ثانیه نگه دارید. اگر دردتان شدیدتر شد، تمرین را متوقف کنید.
پیشگیری از درد پا
شما نمیتوانید از همه عوامل ابتلا به پا درد پیشگیری کنید اما برخی از شرایط شایعی که باعث درد پا میشوند اغلب قابل پیشگیری هستند:
- میزان فعالیت را به تدریج افزایش دهید و به طور ناگهانی یک برنامه ورزشی سنگین را شروع نکنید.
- چند نوع تمرین ورزشی انجام دهید . یک برنامه ورزشی متنوع کمتر باعث ایجاد آسیب میشود.
- کفشهای طبی بپوشید. دقت کنید که کفشهای شما دارای بالشتک پاشنه و قسمت حمایتی برای قوس کف پا باشد.
- حرکات کششی را به طور منظم انجام دهید تا از گرفتگی عضلات جلوگیری کند، به ویژه کشش عضلات ساق پا میتواند باعث جلوگیری از التهاب تاندون آشیل شود.
- مصرف غذاهای سرشار از کلسیم و ویتامینD برای تقویت استخوانها میتوانند از شکستگی استخوان جلوگیری کند.
- نوشیدن آب کافی در جلوگیری از گرفتگی عضلات پا به شما کمک میکند.
- سبک زندگی سالم مانند حفظ وزن متناسب و سیگار نکشیدن به جلوگیری از مشکلات قلبی عروقی که بر پاهای شما تاثیر میگذارد، کمک میکند.
- برای مدت طولانی یک جا ننشینید. نشستن طولانی مدت میتواند خطر لخته شدن خون در پاها را افزایش دهد.
- غذاهای سرشار از مواد مغذی و پروتئین مصرف کنید. یک رژیم غذایی سالم میتواند به شما در حفظ سلامت قلب و عروق کمک کند.
سوالات پرتکرار
درد پا چه زمانی نگران کننده است؟
در صورت داشتن علائم زیر در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید: علائم عفونت مانند قرمزی، داغی یا حساسیت، تب بیش تر از ۳۷.۸ درجه سانتیگرادف تورم پا، رنگ پریدگی یا سردی غیر طبیعی پا. درد ساق پا به ویژه پس از نشستن طولانی مدت مانند یک سفر طولانی با ماشین یا هواپیما.
آیا درد پا به قلب ربط دارد؟
درد ساق پا و درد قفسه سینه معمولا با هم ایجاد نمیشوند. با این حال درد پا و سلامت قلب به هم مرتبط هستند. بنابراین ممکن است برخی بیماران هر دوی این علائم را با هم تجربه کنند. اگر دچار درد قفسه سینه شدید باید فورا به پزشک مراجعه کنید چون ممکن است نشان دهنده حمله قلبی باشد.
آیا فشار خون بالا میتواند باعث درد پا شود؟
فشار خون بالا یک عامل خطر برای گردش خون ضعیف است. این وضعیت از نظر پزشکی به عنوان بیماری شریانی محیطی تشخیص داده میشود و علائمی مانند درد پا، گرفتگی عضلات ساق پا یا ران حین ورزش یا ضعف پا دارد.
بهترین دارو برای درد پا کدام است؟
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن میتوانند به کاهش تورم و درد کمک کنند. استامینوفن هم میتواند درد را کاهش دهد. برخی پزشکان معتقدند منیزیم یک ماده معدنی مفید برای افزودن به رژیم غذایی است و میتواند تورم و درد را کاهش دهد.
بهترین درمان خانگی برای پا درد چیست؟
برای کاهش ناراحتی چند تکه یخ را در یک حوله بپیچید و روی مناطق اسیب دیده قرار دهید. این کار را چند نوبت در روز و هر نوبت حداقل ۱۰ تا ۲۵ دقیقه ادامه دهید. کمپرس یخ یکی از بهترین درمان های خانگی برای درد پا پس از زایمان است.
آیا آب گرم برای درد پا مفید است؟
قرار دادن پا در آب گرم یا استفاده از کمپرس گرم یکی از قدیمی ترین، ارزانترین و ایمنترین درمان های مکمل است. تحقیقات نشان دادهاند که درمانهای حرارتی میتوانند مفاصل سفت را شل کرده و درد عضلات را تسکین بخشد. وقتی مفصل دردناک یا عضله خسته را گرم میکنید، رگهای خونی شما بزرگتر میشوند.
برای درد پا باید به چه پزشکی مراجعه کنم؟
درد پا در بیشتر موارد خود به خود یا با مراقبت برطرف میشوند. با این حال مواردی وجود دارد که برای درمان آن باید فورا به ارتوپد مراجعه کنید. متخصص ارتوپد میتواند اسیب ها و شرایطی که بر استخوان ها و بافت های نرم تاثیر میگذارند را تشخیص دهد و درمان کند.
علائم انسداد شریانهای پا چیست؟
علائم این مشکل شامل درد، بیحسی، سردی پا و درد عضلات پا است.