خالی کردن زانو به وضعیتی گفته میشود که یک یا هر دو زانوی شما بیرون میزند، به این وضعیت ناپایداری زانو هم گفته میشود. خالی کردن زانو در برخی موارد با درد همراه است. احساس ضعف در زانوها یا خالی کردن زانو ممکن است به طور ناگهانی رخ دهد یا به مرور زمان و به آهستگی ایجاد شود. علائم خالی کردن زانو میتوانند شامل صدای ترکیدن، درد، کبودی یا تورم زانو باشد. خالی کردن زانو میتواند یک مشکل خفیف یا خطری جدی باشد. بسته به علت ایجاد مشکل، ممکن است به فیزیوتراپی یا جراحی نیاز داشته باشید. اگر به تازگی تصادف کردهاید، ممکن است یک یا دو بار خالی کردن زانو را تجربه کنید. اما اگر این وضعیت ادامه پیدا کند میتواند نشانه مشکل دیگری باشد. خالی کردن زانو، خطر زمین خوردن و ایجاد آسیبهای جدی را افزایش میدهد. بنابراین باید علل زمینهای مشکل تشخیص داده شده و از آنها جلوگیری شود.
علت خالی کردن زانو چیست؟
با توجه به پیچیده بودن مفصل زانو، خالی کردن زانو میتواند دلایل متعددی داشته باشد:
آسیب رباط
رباطها، نوارهای الاستیک بافتی هستند که استخوانها را به یکدیگر وصل میکنند و باعث پایداری و استحکام مفصل میشوند. پارگی رباط معمولا زمانی رخ میدهد که رباطها به طور کامل کشیده میشوند و سپس با نوعی ضربه یا آسیب مواجه میشوند.
- ACL (رباط صلیبی قدامی)
- PCL (رباط متقاطع خلفی)
- MCL ( رباط جانبی داخلی)
- LCL (رباط جانبی خارجی)
چهار رباط اصلی زانو تا حد زیادی پایداری زانو را فراهم میکنند؛ بنابراین آسیب به این رباط ها بر پایداری زانو تاثیر میگذارد.
منیسک
پارگی منیسک (غضروف بین مفاصل زانو) ممکن است در هنگام فعالیتهای چرخشی رخ دهد. این نوع پارگی منیسک، به خصوص در ورزشکاران، به طور متداول با آسیبهای رباط زانو همراه است. همچنین، پارگی منیسکهای دژنراتیو (ناشی از فرسایش طبیعی) نیز به طور معمول در افراد بالای ۴۰ سال رخ میدهد. پارگی منیسک میتواند باعث درد و عدم استحکام زانو شود، و به مرور زمان و به وابستگی به اندازه و نوع پارگی، ممکن است منجر به ناپایداری زانو شود.
ناپایداری کشکک
کشکک زانو به طور معمول از طریق گودی جلو زانو میلغزد. ضربه مستقیم یا پیچ خوردگی میتواند کشکک زانو را از گودی خارج کرده و باعث ناپایداری کشکک شود. اگر کشکک زانو دیگر در این گودی حرکت نکند، میتواند باعث خالی کردن زانو شود.
آرتریت
نازک شدن غضروف میتواند منجر به درد و ناپایداری زانو شود. آرتریت همچنین میتواند باعث سفتی مفاصل، ساییدگی و کاهش دامنه حرکتی شود و در نتیجه فعالیت بدنی را محدود کند. ورزش برای حفظ قدرت عضلانی اطراف زانو برای جلوگیری از ناپایداری و درد بیشتر ضروری است.
آسیب عصبی
عصب فمورال، عضلات صاف کننده پا را کنترل میکند. آسیب یا تحریک این اعصاب میتواند باعث ضعف و در نتیجه خالی کردن زانو شود.
ام اس بیماری است که میتواند باعث حمله سیستم ایمنی به پوشش محافظ اعصاب شود. تحقیقات زیادی درباره رابطه بین خالی کردن زانو و مولتیپل اسکلروزیس انجام شده است که نشان میدهند ضعف و بیحسی پاها از علائم رایج ام اس است. این وضعیت ممکن است باعث خالی کردن زانو شود.
سیاتیک معمولا به صورت درد شدید در لگن ایجاد میشود که به پشت یا کنار رانها سرایت میکند. سیاتیک همچنین میتواند باعث بی حسی یا گزگز شود. در موارد پیشرفته درد و ضعف پا ممکن است باعث خالی کردن زانو شود.
سندرم پلیکا
پلیکا نواری از بافت ضخیم فیبروتیک است که از کپسول سینوویال مفصل گسترش مییابد. پلیکا میتواند به دلیل اصطکاک در کشکک یا کندیل داخلی فمورال ملتهب یا تحریک شود. التهاب یا تحریک پلیکا میتواند منجر به سندرم پلیکا شود. این وضعیت باعث درد زانوی قدامی میشود.
زانو توسط یک غشای محافظ، پوشانده میشود. این غشا دارای چهار لایه در بافتی به نام پلیکا است. سندرم پلیکا باعث التهاب بافت و در نتیجه خالی کردن زانوی آسیب دیده میشود.
ضعف
ضعف ماهیچههایی که زانو را کنترل میکنند حین انجام کارهای سخت مانند بالا رفتن از پلهها، بلند شدن از روی زمین یا صندلی میتواند باعث خالی کردن زانو شود.
سن
خالی کردن زانو دلایل دیگری هم دارد که به آسیب یا بیماری مربوط نمیشود. افزایش سن میتواند یکی از این عوامل باشد. احتمال اینکه یک کودک دچار خالی کردن زانو شود، بسیار نادر است. خالی کردن زانو میتواند یکی از علائم پیری مانند چین و چروک یا ریزش مو باشد.
علائم همراه با خالی کردن زانو
وضعیت خالی کردن زانو بهصورت بیرون آمدن یا عقب رفتن زانو شناخته میشود. زمانی که تمام وزن بدن خود را بر روی زانو قرار میدهید، احتمال خالی کردن زانو وجود دارد. این موضوع ممکن است زمانی رخ دهد که زانو بهصورت نادرست خم شود یا به پیچش و حرکتی از سمت نادرست دچار شود که به آن وضعیت ناپایداری زانو میگویند.
در برخی شرایط ممکن است فقط علائم ناپایداری زانو را تجربه کنید. با این حال برخی علائم دیگر عبارتند از :
- صدای ترکیدن
- صدای مفصل
- قفل شدن یا احساس گرفتگی مفصل زانو
- درد
- سفتی مفصل
- کاهش دامنه حرکتی
چه کسانی در معرض خطر خالی کردن زانو قرار دارند؟
عوامل خطر خالی کردن زانو عبارتند از:
- ورزش به ویژه فوتبال، چوگان، بسکتبال یا اسکی
- نادیده گرفتن زانو درد: درد نشانه یک مشکل است. اگر به آن رسیدگی نکنید ممکن است علت آن بدتر شود.
- سابقه جراحی پارگی رباط
- آرتروز زانو
- تعویض زانو
- خالی کردن زانو با BMI (شاخص توده بدنی) مرتبط است. این مشکل تنها در ۷.۷ درصد از افراد در پایینترین حد BMI دیده میشود؛ اما ۱۷.۶ درصد از افرادی که در بالاترین چارک BMI قرار دارند، دچار این مشکل میشوند.
- سابقه افتادن مکرر از ارتفاع (منبع)
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
آسیبهای جزئی زانو، جزو مشکلات شایع هستند. بسیاری از بیماران بدون نیاز به درمانهای پزشکی و تنها با امتحان برخی از روشهای RICE (استراحت، کمپرس یخ، فشرده سازی و بالا بردن پا) یا سایر درمانهای خانگی بهبود مییابند.
اما برخی از مشکلات که باعث خالی کردن زانو میشوند، بدون درمان پزشکی بدتر میشوند. کسانی که علاوهبر خالی کردن زانو، علائم زیر را هم را تجربه میکنند باید به پزشک مراجعه کنند:
- افتادن
- درد شدید
- درد و تورم زانو که بیش از چند روز طول میکشد.
- صداهای تق تق که با درد همراه است.
- مشکل در راه رفتن روی پلهها
- محدودیت در فعالیتهای معمولی
- قرمزی
- تب
خالی کردن زانو چگونه تشخیص داده میشود؟
برای تشخیص ناپایداری زانو، پزشک ابتدا نیاز به سابقه پزشکی بیمار دارد. همچنین ممکن است برای تشخیص دقیق مشکل انجام معاینه فیزیکی و آزمایشات تصویربرداری لازم باشد.
معاینه فیزیکی
معاینه زانو ابتدا برای مشخص شدن علائم کلی انجام میشود. مانند:
- کبودی
- حساسیت
- کریپتوس، یعنی صدای تق تق هنگام فشار دادن یا حرکت دادن کاسه زانو
- ناهنجاریهای دامنه حرکتی
تستهای ویژهای هم ممکن است در طول این معاینه انجام شود. به عنوان مثال بررسی پارگیهای منیسک و رباطها. پزشک همچنین ممکن است اقدامات زیر را انجام دهد:
- تست مک موری: که شامل چرخاندن زانو برای پیدا کردن پارگی است.
- تست Ege: برای این تست بیمار باید چمباتمه بزند تا پزشک صدای تق تق را تشخیص دهد.
- تست لاچمن: برای این تست در حالی که بیمار دراز کشیده، پزشک زانوی او را خم میکند.
آزمایشات تصویربرداری
نوع آزمایشات تصویربرداری به مشکل بیمار بستگی دارد. به عنوان مثال برای تشخیص دررفتگی ممکن است اشعه ایکس مفید باشد، در حالی که برای تشخیص آسیبهای رباط و غضروف، رزونانس مغناطیسی (MRI) انجام میشود.
درمان خالی کردن زانو
درمانهایی که در حال حاضر برای خالی کردن زانو انجام میشوند، عبارتند از:
استراحت، کمپرس یخ، فشرده سازی، بالا نگه داشتن پا
متخصصان اغلب روش RICE را برای درمان خانگی آسیبهای جزئی زانو پیشنهاد میکنند. همانطور که از نام این روش پیداست، شامل استراحت دادن به زانوی آسیب دیده، استفاده از کمپرس یخ، پیچیدن زانو و بالا نگه داشتن پا است.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی به عنوان یک روش مؤثر برای کنترل ناپایداری و خالی کردن زانو معتبر است. این روش با تقویت عضلات اطراف زانو، استقامت، تعادل، هماهنگی و بهبود کلی زانو را بهبود میبخشد. برای تقویت قدرت زانو و عضلات اطراف آن، تمرینات متعددی وجود دارد. در صورت تجربه علائم ضعف زانو، برای جلوگیری از تشدید وضعیت، باید علت آن شناسایی شود. بنابراین، برای یافتن بهترین راه حل، توصیه میشود با یک تیم حرفهای که شامل پزشکان و فیزیوتراپیستها است، مشورت کنید. آنها میتوانند به شما راهنماییهای لازم را بدهند.
داروهای NSAID
NSAID مخفف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی است که شامل داروهایی مانند آسپرین، ناپروکسن سدیم و ایبوپروفن است. این داروها برای شرایط التهابی موثر بر بدن مانند آرتریت که یکی از دلایل رایج خالی کردن زانو است، تجویز میشوند. اگر بیمار درد شدید داشته باشد، ممکن است در کنار اینها داروهای مسکن هم برای او تجویز شود. با این حال باید داروهای تجویزی را طبق توصیههای پزشکی مصرف کنید.
درمان اولتراسوند
درمان اولتراسوند میتواند توسط متخصصان آموزش دیده برای بهبود خالی کردن زانو انجام شود. این روش ممکن است در کنار مصرف استروئید انجام شود و باعث کاهش فعالیت و درد بیمار شود.
جا انداختن کشکک زانو
اگر جابجایی کشکک زانو به دلیل آسیب قبلی باعث خالی کردن زانو شود، متخصص یا فیزیوتراپ میتواند با دستکاری کشکک آن را به جای اصلی خود بازگرداند.
استفاده از بریس و باند
ممکن است پزشک استفاده از بریس و بانداژ را توصیه کند. چون استفاده از بریس و بانداژ با کاهش فشار باعث بهبود آسیب میشود. بانداژها همچنین باعث حفظ تحریک زانوی آسیب دیده میشوند، بنابراین میتوان ماهیچههای اطراف را تقویت کرد.
جراحی زانو
افرادی که مبتلا به ناپایداری متوسط تا شدید زانو هستند، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند و باید با جراح ارتوپد مشورت کنند. جراحی زانو ممکن است شامل ترمیم تاندونهای آسیب دیده، رباطها و تنظیم مجدد کشکک زانو باشد.
عوارض خالی کردن زانو
عوارض ضعف زانو میتواند شامل موارد زیر باشد:
- افتادنهای مکرر
- عدم تعادل
- احساس ترس از افتادن
- آسیبهای ناشی از زمین خوردن
اگر احساس میکنید زانوهای شما ضعیف شدهاند، باید به پزشک مراجعه کنید.
چگونه از خالی کردن زانو جلوگیری کنم؟
اگر علائم مرتبط با ضعف زانو را تجربه میکنید، باید به پزشک مراجعه کنید تا در اسرع وقت مشکل شما درمان شود. در برخی موارد میتوانید از ناپایداری زانو جلوگیری کنید. سایر اقدامات پیشگیرانه عبارتند از:
- انجام تمریناتی مانند بالا بردن زانو
- بالا بردن انگشتان پا و اسکات برای تقویت ACL که مخصوصا برای ورزشکاران مهم است.
- استفاده از زانوبند
- اجتناب از آسیبهای ناشی از فعالیت بیش از حد که در اثر ضربه مکرر به زانو اتفاق میافتد.
- بستن کمربند ایمنی برای کاهش خطر آسیب ناشی از تصادف
نتیجه نهایی
خالی کردن زانو برای هر کسی و در هر زمانی ممکن است رخ دهد. اما اگر به طور منظم زانوهای شما خم میشوند، ممکن است وضعیتی نگران کننده باشند. بنابراین باید به دنبال راهی برای پیشگیری از آن باشید و برای کاهش درد و ناراحتی از متخصص کمک بگیرید. کلینیک ما بهترین خدمات را برای درمان مشکلات زانو به روش غیر تهاجمی به بیماران ارائه میدهد، برای کسب اطلاعات بیشتر، میتوانید با ما در تماس باشید.
سوالات پرتکرار
آیا زانوبند (بریس زانو) به خالی کردن زانو کمک میکند؟
استفاده از زانوبند میتواند فشار را از منطقهای از مفصل زانو که بیشترین تأثیر آرتروز را دارد، کاهش داده و درد را کاهش دهد. اگر احساس میکنید وقتی بار میاندازید ممکن است زانوی شما خالی شود، استفاده از زانوبند میتواند به شما کمک کند. این بند، با فشار و پشتیبانی اضافی که به زانو اعمال میکند، استحکام و پایداری زانو را افزایش میدهد و از خالی شدن زانو جلوگیری میکند. با این حال، قبل از استفاده از زانوبند، بهتر است با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که استفاده از آن مناسب و مفید برای وضعیت خاص شما است.
آیا پارگی منیسک میتواند باعث خالی کردن زانو شود؟
قفل شدن زانو بیشتر در اثر پارگی منیسک ایجاد میشود که اغلب به دلیل یک آسیب شدید یا ساییدگی مداوم است. خالی کردن زانو میتواند نشانه آرتروز زانو، پارگی بخشی از غضروف به نام منیسک یا پارگی رباط یا عضله باشد.
آیا مشکلات کمر میتواند باعث خالی کردن زانو شود؟
علائم شایع زانو که ممکن است در اثر سیاتیک تجربه کنید عبارتند از احساس گرما، درد شدید، درد خفیف جلو، پهلو یا پشت زانو، ناتوانی تحمل وزن روی زانو و خالی کردن زانو.
آیا خالی کردن زانو طبیعی است؟
خالی کردن زانو یک علامت نسبتا شایع است که برخی از بزرگسالان را درگیر میکند. اکثر این افراد به طور مکرر این وضعیت را تجربه میکنند. خالی کردن زانو هنگام راه رفتن، بالا رفتن از پلهها و چرخش از شایعترین مشکلات این بیماران است. ناپایداری زانو خطر افتادن و آسیبهای جدی را به خصوص در افراد مسن افزایش میدهد.
چه غذاهایی زانو را قویتر میکند؟
- دانهها و آجیل: دانه ها و آجیل سرشار از اسیدهای چرب حاوی امگا۳ هستند که التهاب را کاهش میدهند و به بافت همبند و مفاصل کمک میکنند.
- ماهیان سردآبی
- میوه
- سبزیجات چلیپایی
- لوبیا و عدس
- روغن زیتون
- غلات کامل
- ریشه سبزیجات و سیر
آیا دوچرخه سواری برای جلوگیری از خالی کردن زانو مفید است؟
دوچرخه سواری باعث خم شدن و کشش ملایم مفاصل زانو میشود و به سهولت حرکت مفصل کمک میکند. دوچرخه سواری همچنین قدرت عضلانی اطراف مفصل زانو را بهبود میبخشد که در نهایت در صورت برخورد ضربه از مفصل زانو محافظت میکند.
چه ویتامینی برای زانو مفید است؟
برای جلوگیری از درد زانو از غذاهایی استفاده کنید که این مواد مغذی را برای بدن تامین کنند:
- کلسیم
- ویتامین D
- ویتامین C
- اسیدهای چرب امگا ۳
- پروتئین
آیا شنا برای زانو درد خوب است؟
بله اما چرا شنا برای زانو درد خوب است؟ زیرا هنگامی که شنا میکنید، آب از وزن بدن شما پشتیبانی میکند یعنی فشار کمتری بر مفاصل وارد میشود و میتواند درد را کاهش دهد. اگر به طور منظم شنا کنید، عضلات اطراف زانوهای شما ساخته میشوند و حمایت اطراف مفصل شما را تقویت میکنند.