پای پرانتزی: علائم ،علت، تشخیص و درمان پای کمانی

پای پرانتزی

پای نوزادان معمولاً به دلیل فشار ناشی ای که از حضور در فضای اندک رحم متحمل می شوند، به صورت پرانتزی است. پای پرانتزی به معنای انحنای زانوها به سمت بیرون و ایجاد فضای زیاد در بین دو زانو است. پای پرانتزی معمولاً تا سن دو سالگی باقی می ماند، اما اگر بعد از این سن هم باقی بماند، می توان از اسپلینت، قالب، بریس و یا حتی جراحی برای درمان این مشکل استفاده کرد.

پای پرانتزی چیست؟


پای پرانتزی یا ژنوواروم به حالتی گفته می شود که یک یا هر دو زانوی کودک با انحنای به سمت بیرون مواجه باشد. این موضوع باعث می شود تا فضای بیش از حد نرمال در میان زانوها و ساق پاها ایجاد شود. وقتی کودکتان بایستد و پاهایش را در کنار هم قرار  دهد، بین زانوها فاصله زیادی (بیشتر از حد عادی) وجود خواهد داشت و پایشان شاید حتی در زمان راه رفتن هم به شکل پرانتز باشد.

پاهای چه کسی پرانتزی می شود؟


پای پرانتزی، یک موضوع رایج در نوزادان و کودکان کوچک است، اما در این سن نادراً به مشکل جدی منجر می‌شود. معمولاً با رشد و بالا رفتن سن به ۱۸ ماهگی، و با توسعه پاها، مشکل پای پرانتزی در کودکان بهبود می‌یابد. با این حال، احتمال وقوع پای پرانتزی در کودکان با سنین بالاتر نیز وجود دارد و برای ارزیابی این مشکل، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

نشانه های پای پرانتزی چیست؟


نشانه های پای پرانتزی

رایج ترین نشانه پای پرانتزی، نرسیدن دو زانو به هم در حالتی است که قوزک پا به هم چسبیده باشد. اگر این مشکل تا بعد از سه سالگی کودک ادامه پیدا کند، یعنی کودک به پای پرانتزی مبتلا شده است. از نشانه های دیگری که فرد مبتلا به پای کمانی خواهد داشت، عبارتند از:

  • درد زانو یا لگن
  • کاهش بازه حرکتی لگن
  • مشکل در راه رفتن و دویدن
  • ناپایداری (لقی) زانو
  • احساس و ظاهر ناخوشایند و نامطلوب

آرتریت پیشرونده زانو یکی دیگر از مشکلات رایج در بزرگسالانی است که مشکل پای پرانتزیشان در کودکی درمان نشده است. بخش داخل زانوی بزرگسالان مبتلا به پای پرانتزی، طی سالیان متمادی تحت فشار و بخش بیرونی پایشان تحت کشش قرار گرفته است و همین موضوع به درد، لقی و آرتریت منجر می شود. برای پیشگیری و به تأخیر انداختن نیاز به تعویض مفصل زانو، باید از جراحی استئوتومی برای صاف کردن زانو استفاده شود.

دلایل ایجاد پای پرانتزی


ژنوواروم فیزیولوژی

پای پرانتزی در میان اکثر کودکان کمتر از دو سال، یک تغییر طبیعی و ساده در ظاهر پا است که پزشکان به آن ژنوواروم فیزیولوژی می گویند. پای پرانتزی در کودکان مبتلا به ژنوواروم فیزیولوژی، به تدریج از سن ۱۸ ماهگی شروع به بهبود می کند و این بهبود با رشد کودک ادامه پیدا می کند. پای کودک در سن سه تا چهار سالگی به طور کامل اصلاح می شود و ظاهری طبیعی پیدا می کند.

بیماری بلانت

بیماری بلانت

بیماری بلانت به حالتی گفته می شود که در کودکان نوپا و نوجوانان رخ می دهد و به یک ناهنجاری در صفحه رشد بخش بالایی استخوان ساق (درشت نی) منجر می شود. صفحات رشد در انتهای استخوان دراز کودک قرار دارند و به تعیین طول و شکل استخوان فرد کمک می کنند.

تشخیص ژنوواروم فیزیولوژیک از بیماری بلانت نوزادان شاید در کودکان زیر دو سال تقریباً غیرممکن باشد. اما شکل پرانتزی پای کودک با رسیدن به سه سالگی بدتر می شود و به طور مشخص در تصاویر اشعه ایکس مشخص خواهد بود.

نرمی استخوان

نرمی استخوان یک بیماری استخوان در کودکان است که به ایجاد پای پرانتزی و بدشکلی های استخوانی دیگر منجر می شود. کودکان مبتلا به نرمی استخوان، مقدار کافی کلسیم، فسفر یا ویتامین دی – که همگی برای رشد استخوان های سالم لازم هستند – را دریافت نمی کنند.

ابتلا به نرمی استخوان ناشی از تغذیه نامناسب در کشورهای توسعه یافته، به دلیل غنی سازی مواد غذایی زیادی مثل محصولات لبنی با ویتامین دی، عجیب است. معمولاً کودکانی به نرمی استخوان ناشی از تغذیه نامناسب مبتلا می شوند، که فقط از شیر مادر خورده اند. نرمی استخوان ممکن است یک ناهنجاری ژنتیکی باشد که جلوی جذب درست ویتامین دی را می گیرد.

عوامل ایجاد پای پرانتزی در کودکان چیست؟

عوامل ایجاد پای پرانتزی

دلایل مختلفی برای ایجاد پای پرانتزی وجود دارند که رایج ترین مورد، مشکلی است که به آن ژنوواروم فیزیولوژیک گفته می شود. نوزاد در درون رحم تحت فشار زیادی قرار می گیرد و بعضی از استخوان هایش باید به نحوی می چرخیدند تا بتواند در این فضای کوچک جا بشود. ژنوواروم فیزیولوژیک در واقع تنها بخشی از فرآیند طبیعی رشد کودک است. اگر پاهای کودک بعد از گذشت دو سال صاف نشود، احتمالاً دلیل دیگری برای این مشکل وجود دارد که ممکن است از بین موارد زیر باشد:

  • بیماری بلانت: بیماری بلانت یا تیبیا وارا به اختلال رشد ناشی از مشکلی در صفحات رشد استخوان درشت نی گفته می شود. وقوع بیماری بلانت بیشتر در میان کودکان آفریقایی-آمریکایی، کودکان چاق و کودکانی که زود به راه افتاده اند، رخ می دهد.
  • نرمی استخوان: نرمی استخوان به دلیل کمبود کلسیم و ویتامین دی در بدن رخ می دهد. کمبود این مواد مغذی اساسی منجر به نرم تر و ضعیف تر شدن استخوان های کودک و پرانتزی شدن پاهای فرزندتان می شود. وقوع نرمی استخوان در آمریکا بسیار به ندرت رخ می دهد، اما احتمال وقوع آن صفر نیست.
  • کوتولگی: رایج ترین نوع کوتولگی به دلیل اختلال رشد استخوان یا آکندروپلازیا رخ می دهد که می تواند پای پرانتزی را در فرد ایجاد کند.
  • مشکلات استخوانی دیگر: شکستگی هایی که به خوبی جوش نخورده و درمان نشده باشند و منجر به ایجاد یک استخوان غیرمعمولی (دیسپلازی استخوانی) شده باشند، می توانند پای پرانتزی را به همراه بیاورند.
  • مسمویت با سرب یا فلوراید

تشخیص پای پرانتزی


تشخیص پای پرانتزی

پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و سؤالاتی درباره سوابق پزشکی کودک می پرسد، اما اگر کودکتان کمتر از دو سال داشته باشد، احتمالاً به آزمایشات دیگری نیاز نخواهد بود. در عوض، فرآیند رشد پا و تغییرات پای پرانتزی را از نزدیک بررسی می کند تا ببیند که آیا این مشکل با فرآیند طبیعی رشد از بین می رود یا خیر.

اما پزشک، در صورتی که کودک بیش از دو سال داشته باشد، قادر است اندازه پای آن را اندازه‌گیری کرده و راه رفتن آن را مشاهده کند. احتمالاً برای ارزیابی بهتر است تصاویر اشعه ایکس از استخوان‌های ساق و زانوی کودک گرفته شود. این اقدام ممکن است به منظور بررسی وجود عوامل دیگری مانند نرمی استخوان در ایجاد پای پرانتزی صورت گیرد. همچنین، برای تشخیص دقیق‌تر و بررسی روش‌های درمان ممکن، پزشک شما ممکن است شما را به یک تخصصی ارتوپدی ارجاع دهد.

درمان پای پرانتزی


درمان پای پرانتزی

پزشک معمولاً با انجام معاینات فیزیکی می تواند وجود مشکل پای پرانتزی را تشخیص بدهد. در موارد دیگر احتمالاً به انجام تصویربرداری، مثل تصاویر اشعه ایکس یا آزمایش خون برای تعیین عامل احتمالی بروز پای پرانتزی نیاز خواهد بود. پزشک در طول معاینه به دنبال راستای طبیعی پاها است؛ راستای طبیعی پا در یک بازه مشخص قرار می گیرد و اگر کودک در خارج از این بازه باشد، یعنی به پای پرانتزی مبتلا است. تعیین روش درمانی پای پرانتزی، بعد از معاینات و تشخیص عامل بروز پای پرانتزی ممکن می شود.

برای پای پرانتزی طبیعی شده، اصولاً به درمان فوری نیازی نخواهد بود و تنها باید هر شش ماه کودک را برای انجام معاینات دوره ای نزد پزشک برد. اگر نرمی استخوان یا بیماری بلانت عامل ایجاد پای پرانتزی باشد، می توان دید که این مشکل با گذشت زمان بهتر که نمی شود هیچ، بدتر هم می شود. از روشهای درمانی پیشنهادی می توان گزینه های زیر را نام بود:

  • پوشیدن بریس
  • مصرف دارو (برای نرمی استخوان)
  • جراحی اصلاحی

جراحی های اصلاحی به دو دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:

  • رشد هدایت شده: رایج ترین جراحی اصلاحی که شامل استفاده از یک صفحه یا میله فلزی برای کاهش سرعت رشد سمت سالم درشت نی و فراهم کردن زمانی کافی برای رشد سمت بیمار آن است.
  • استئوتومی درشت نی: که شامل بریدن استخوان ساق پا در زیر زانو و شکل دهی مجدد به آن برای رشد در راستای درست می شود.

اصلاح پای پرانتزی در کودکان چطور ممکن است؟


اصلاح پای پرانتزی

علاوه بر نوزادان و کودکان نوپا که به طور کلی نیازی به درمان پای پرانتزی ندارند، در صورتی که وضعیت پای پرانتزی شدید باشد، رویکرد درمانی ممکن است متفاوت باشد. در صورتی که پای پرانتزی پس از دو سالگی نیز ادامه داشته باشد، نوع درمان بسته به عامل ایجاد کننده مشکل تعیین خواهد شد. روش‌های درمان پای پرانتزی در کودکان شامل استفاده از کفش‌های ویژه، اسپلینت، بریس، قالب‌ها، جراحی، مصرف دارو و سایر روش‌های درمانی می‌توانند متفاوت باشند.

  • بیماری بلانت: شاید همه آن چیزی که در درمان زودهنگام پای پرانتزی نیاز باشد، اسپلینت باشد.
  • نرمی استخوان: افزودن ویتامین دی و کلسیم به رژیم غذایی هم یکی دیگر از روشهای درمانی استفاده شده برای درمان پای پرانتزی در کودک است. پزشک ممکن است که شما را برای درمان نرمی استخوان مادرزادی به یک متخصص معرفی کند.

اگر مشکل پای پرانتزی کودک علیرغم اتخاذ روشهای درمانی، همچنان ادامه پیدا کند، شاید لازم باشد تا برای جلوگیری از آسیب های بیشتر و اصلاح مشکل از جراحی استفاده شود. گزینه های جراحی این مشکل عبارتند از:

  • رشد هدایت شده: جراح در این روش یک صفحه یا میله فلزی کوچک را در درون پای کودک قرار می دهد. این موضوع باعث می شود رشد سمت سالم ساق تا مدتی متوقف شود، تا رشد سمت مشکل دار آن نیز با طرف دیگر هماهنگ شود. پای فرزندتان با ادامه رشد طبیعی اش صاف می شود و سپس این صفحه یا میله از پای او خارج می شود.
  • استئوتومی درشت نی: جراح کودک در این روش بخشی از استخوان ساق در زیر زانو را می برد و آن را برای صاف شدن و ترمیم مشکل، شکل دهی می کند. استخوان ساق برای رشد سالم و صاف، با یک آتل در درون پا یا بیرون آن در محل خود نگه داشته می شود.

آیا پای پرانتزی به صورت طبیعی اصلاح می شود؟


درمان پای پرانتزی به دلیل ایجاد مشکل بستگی دارد و گزینه های درمانی اولیه آن عبارتند از کفش های مخصوص، اسپلینت، بریس یا قالب.

چطور باید از پرانتزی شدن پای کودک جلوگیری کنم؟


راهی برای جلوگیری از ایجاد پای پرانتزی در کودکان وجود ندارد، اما شاید بتوانید از مسائلی که می تواند عامل ایجاد پای پرانتزی باشند، جلوگیری کنید. برای پیشگیری از بروز نرمی استخوان باید از گنجاندن ویتامین دی و کلسیم کافی در رژیم غذایی کودکتان مطمئن شوید.

صاف شدن پای کودک چقدر طول می کشد؟


وقتی کودکتان راه رفتن را آغاز می کند، پاهایش هم به تدریج صاف می شود، که این مقوله معمولاً در بازه بین ۱۱ تا ۱۸ ماهگی رخ می دهد. این مشکل در اکثر موارد جدی نیست و هیچ عارضه جانبی طولانی مدتی را نیز به همراه ندارد. اگر پای کودکتان تا سن دو سالگی اش صاف نشد، باید به یک پزشک مراجعه کنید.

چه زمانی باید نگران پرانتزی بودن پای کودکم باشم؟


اگر سن فرزندتان به دو سالگی رسید و پاهایش صاف نشد باید با پزشکش تماس بگیرید. پزشک بعد از انجام معاینات فیزیکی، به دنبال عامل ایجاد آن خواهد بود و راه حل درمان و اصلاح این موضوع را ارائه خواهد کرد.

دیدگاه


پای پرانتزی معمولاً در سه سالگی به خودی خود از بین می رود اما اگر این طور نشود، باید به وجود یک عامل مانند نرمی استخوان یا بیماری بلانت شک کنید. پزشک برای بررسی عامل ایجاد پای پرانتزی احتمالاً به مواردی مانند تصویر اشعه ایکس و آزمایش خون نیاز دارد. بستن بریس می تواند به اصلاح پای پرانتزی کمک کند، اما بعضی کودکان هم شاید به جراحی و مصرف دارو نیاز داشته باشند.

بازگشت وضعیت پاهای کودک به شرایط نرمال و صاف، بعد از انجام درمان شروع خواهد شد. ریکاوری بعد از جراحی ممکن است تا چند هفته طول بکشد، اما وقتی ریکاوری تمام شود، می توانند به فعالیت های عادی خود برگردند.

سؤالات متداول


آیا می توان پای پرانتزی را اصلاح کرد؟

ورزش، حرکات کششی و تقویتی، فیزیوتراپی و ویتامین ها به تقویت عضلات و استخوان ها کمک می کنند، اما نمی توانند شکل استخوان ها را تغییر دهند. تنها راه واقعی تغییر شکل پاها، بریدن و صاف کردن استخوان ها است و به آن استئوتومی گفته می شود که یک راه حل ساختاری و بادوام است.

پای پرانتزی نشان دهنده چیست؟

پای پرانتزی قرار گیری نادرست زانو و اطراف آن است که ممکن است در هر کسی با هر سنی رخ دهد. از اسامی مختلفی که برای این مشکل استفاده می شود می توان به پای پرانتری، بدشکلی واروس، ژنوواروم، تیبیا وارا و … اشاره کرد.

آیا پای پرانتزی با افزایش سن بدتر می شود؟

اگر پای پرانتزی کودکتان با هر یک از نشانه های زیر همراه شود، احتمالاً مشکل جدی تری دارند:

  • پای پرانتزی که بعد از دو سالگی ادامه پیدا کرده و بدتر شود.
  • ظاهر نامتقارن پرانتز.

آیا پاهای پرانتزی به مشکلات دیگری منجر می شود؟

پای پرانتزی که به آن ژنوواروم هم گفته می شود، حالتی است که زانوها به سمت بیرون برگشته اند و حتی اگر قوزک پاهایشان را به هم بچسبانند هم به هم نزدیک نیستند. اگر پای پرانتزی در کودکی درمان نشود، می تواند به آرتریت و مشکلات دردناک دیگری منجر شوند.

چه کمبودی در بدن به پرانتزی شدن پاها منجر می شود؟

نرمی استخوان: مشکلی که به دلیل کمبودی طولانی مدت ویتامین دی در بدن ایجاد می شود، باعث ضعف و نرمی استخوان ها و پرانتزی شدن پاها می شود.

عامل ایجاد پای پرانتزی در بزرگسالان چیست؟

پای پرانتزی در بزرگسالان می تواند ناشی از استئوآرتریت یا مستهلک شدن ناشی از ارتریت زانوها باشد. این مشکل به تخریب غضروف و استخوان اطراف مفصل زانو می شود و اگر این تخریب در بخش داخلی مفصل زانو بیشتر باشد، منجر به یک بدشکلی به نام پای پرانتزی خواهد شد.

آیا کمبود ویتامین دی منجر به ایجاد پای پرانتزی می شود؟

عدم درمان نرمی استخوان ناشی از کمبود ویتامین دی به بزرگ شدن انتهای استخوانهای دراز و ایجاد پای پرانتزی یا ضربدری خواهد شد. ضعف عضلانی و بدشکلی قفسه سینه در نتیجه اعمال نیروی کششی ناشی از دیافراگم بر دنده های ضعیف شده به دلیل نرمی استخوان، از مشکلات دیگر ناشی از کمبود ویتامین دی است.

مقالات مرتبط

درمان پای پرانتزی با دستگاه

درمان پای پرانتزی با دستگاه

پای پرانتزی یکی از مشکلات شایع در افراد است که به صورت انحراف زانوها به سمت خارج و فاصله گرفتن قوزک پاها از یکدیگر مشخص

علت ایجاد بیماری میلومننگوسل

علت ایجاد بیماری میلومننگوسل

بیماری میلومننگوسل یکی از اختلالات نادر و جدی سیستم عصبی مرکزی است که به دلیل نقص در تشکیل و توسعه لوله عصبی در جنین ایجاد

فیوژن ستون فقرات

فیوژن ستون فقرات یا خشک کردن مهره

فیوژن ستون فقرات یکی از روش‌های جراحی است که به منظور درمان مشکلات مختلف ستون فقرات انجام می‌شود. این عمل به ویژه برای افرادی که

نوبت دهی مشاوره رایگان تلفنی