درمان غیرتهاجمی مانند استراحت، یخ گذاشتن و دارو مصرف کردن – گاهی برای رفع درد مینیسک پاره کافی است و باید به صدمه فرصت دهید تا خود به خود ترمیم شود. با این حال، در موارد دیگر، مینیسک پاره نیاز به جراحی دارد.
پارگی مینیسک چیست؟
مینیسک بین درشت نی (استخوان ساق پا) و فمور (استخوان ران) قرار دارد و در برابر ضربه ایجاد شده توسط وزن بدن، از بخش پایینی پا محافظت می‌کند. مینسک میانی در داخل زانو قرار دارد و مینیسک جانبی در بیرون زانو قرار می‌گیرد.
پارگی مینیسک معمولا زمانی روی می‌دهد که ورزشکار در هنگامی که پای او روی زمین قرار دارد و زانو خم است، بالا تنه خود را بچرخاند.
علائم پارگی مینیسک زانو کدامند؟
علائم پارگی مینیسک برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد، اما برخی از رایج‌ترین علائم عبارتند از:
- درد در مفصل زانو: معمولا در داخل (مدیال/میان)، بیرون (جانبی) یا پشت زانو است.
- ورم
- گرفتگی یا قفل شدن مفصل زانو
- عدم توانایی در صاف کردن و خم کردن کامل مفصل زانو
- لنگ زدن
علائم پارگی مینیسک شبیه به دیگر بیماری‌ها و مشکلات پزشکی است. همیشه برای تشخیص به متخصص مراجعه کنید.
علت پارگی مینیسک زانو
در افراد جوانتر، پارگی مینیسک معمولا به خاطر پیچ خوردن زانو ایجاد می‌شود و اغلب زمانی روی می‌دهد که ورزشی مانند فوتبال یا بسکتبال بازی می‌کنند.
در افراد مسن‌تر، مینیسک می‌تواند فرسوده و پاره شود که می‌تواند در نتیجه آسیب‌های جزئی، مانند پیچ‌خوردگی ناگهانی در زمان ایستادن باشد. این نوع پارگی را پارگی به علت زوال (دجنرتیو) گویند.
چه کسانی بیشتر در معرض پارگی مینیسک زانو هستند؟
احتمال ایجاد این بیماری در افراد زیر زیاد است:
- ورزشکارانی که در ورزش‌های پر برخورد یا ورزش‌هایی مانند تنیس و بسکتبال که نیاز به چرخش ناگهانی پا دارند، شرکت می‌کنند.
- اشخاصی که اضافه وزن دارند.
- اشخاص مسن که به احتمال زیاد تغییرات رو به زوالی در زانوهای خود دارند.
چه زمان به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر زانوی شما درد دارد یا ورم کرده یا اگر نمی‌توانید با زانوی خود همانند همیشه حرکت کنید، با پزشک تماس بگیرید.
تشخیص پارگی مینیسک زانو
مینیسک پاره را اغلب می‌توان در طی معاینه جسمانی تشخیص داد. پزشک ممکن است زانو و پا را در جهات مختلف حرکت دهد، راه رفتن شما را بررسی کند و از شما بخواهد نیم خیز بنشینید تا به مشخص شدن دلیل نشانه‌ها و علائم شما کمک گردد.
- عکسبرداری اشعه ایکس. از آنجایی که مینیسک پاره از غضروف ساخته شده است، در عکسبرداری اشعه ایکس مشخص نمی‌شود. اما عکسبرداری اشعه ایکس می‌تواند احتمال وجود دیگر مشکلات زانو که علائمی مشابه دارند را حذف کند.
- MRI. در این عکسبرداری از میدان مغناطیسی برای ایجاد تصاویر دقیق از بافت‌های نرم و سخت داخل زانو استفاده می‌کنند. این مورد بهترین عکسبرداری برای تشخیص پارگی مینیسک نیز می‌باشد.
روش‌های درمان پارگی مینیسک زانو
نوع درمانی که به شما پیشنهاد می‌شود به جای دقیق پارگی مینیسک، بزرگی آن، شدت صدمه و سن شما بستگی دارد. درمان اولیه برای کنترل درد و ورم است و با استفاده از اقدامات خود مراقبتی انجام می‌شود. درمان‌های بیشتر پارگی مینیسک شامل فیزیوتراپی، مصرف دارو و جراحی می‌شود.
اقدامات اولیه
درمان مینیسک پاره اغلب غیرتهاجمی است و به نوع، اندازه و مکان پارگی بستگی دارد.
- استراحت. از انجام فعالیت‌هایی که زانودرد را تشدید می‌کنند، مخصوصا هر فعالیتی که باعث چرخش یا پیچ خوردن زانو می‌شوند، بپرهیزید. اگر درد شدید است، استفاده از عصا می‌تواند فشار را از روی زانو بردارد و باعث بهبودی گردد.
- یخ. یخ می‌تواند زانودرد و ورم را کاهش دهد. از بسته یخ، کیسه سبزیجات یخ زده یا حوله‌ای که در آن یخ قرار دارد، به مدت حدودا 15 دقیقه استفاده کنید و زانو را بالا ببرید. این کار را در یک یا دو روز اول هر 4 تا 6 ساعت تکرار کنید و سپس در صورت نیاز تکرار شود.
- روی زانو فشار بیاورید. از یک بانداژ کشی یا ساق پای نوع نئوپرین برای زانو استفاده کنید تا ورم کنترل گردد.
- با یک بالش در زیر زانو در هنگام نشستن یا دراز کشیدن، زانو را بالا بیاورید.
مصرف مسکن
می‌توانید مسکن‌های بدون نسخه مانند پاراستامول یا ایبوپروفن مصرف کنید تا به تسکین درد پارگی مینیسک کمک کند. اگر درد شدید باشد، پزشک ممکن است مسکن‌های قوی‌تری تجویز کند. علاوه بر تسکین درد، داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن ممکن است به کاهش التهاب و ورم کمک کنند.
استفاده از زانو بند طبی
بریس‌های رفع بار برای برداشتن وزن از سمت آسیب دیده زانو و قرار دادن آن روی بخش آسیب ندیده طراحی شده‌اند. این موارد برای پارگی‌های شدیدتر مینیسک مناسب هستند. چند نوع زانوبند وجود دارند که به پیشگیری از حرکات چرخشی و پهلو به پهلو که باعث ایجاد درد بیشتر می‌شوند، کمک می‌کنند. حس ثبات بیشتری را نیز به وجود می‌آورند.
بعد از آسیب به مینیسک، استفاده از زانوبند می‌تواند به افراد حس امنیت بیشتری بدهد، اما نباید جایگزین اهمیت توجه به حرکات، استحکام یا نقص‌های عصبی عضلانی شود – این موضوع بسیار مهم است. اکثر بیماران مبتلا به پارگی مینیسک می‌توانند با متخصص فیزیوتراپی کار کنند و از ایجاد برنامه درمانی کاملی بهره‌مند شوند.
فیزیوتراپی برای پارگی مینیسک زانو
فیزیوتراپیست به دقت زانوی شما را بررسی کرده و سپس برنامه شخصی را برای ورزش‌های توانبخشی ایجاد می‌کند. این برنامه‌ها برای کمک به تقویت تدریجی زانو و عضلات پا طراحی شده‌اند. این برنامه باید به بهبود زانو شما و بدست آمدن دامنه کامل حرکتی آن و همچنین استحکام و ثبات آن کمک کند. حتما ورزش‌ها را انجام دهید، زیرا این کار بخش مهمی از بهبود پارگی مینیسک شما می‌باشد.
تزریق استروئید (کورتیزون)
در صورت پارگی مینیسک، تزریق استروئید به طور موثری می‌تواند درد و ورم زانو را کاهش دهد. اما این روش فقط راه‌حلی موقتی برای رفع درد است. نمی‌تواند مینیسک را ترمیم کند و حتی ممکن است ترمیم آن را به تعوبق بیاندازد.
از این تزریق فقط باید زمانی استفاده کنید که دیگر درمان‌ها موثر نباشند و باید بخشی از برنامه درمانی کلی، و نه تنها درمان در حال انجام، باشند.
تزریق کورتیزول ممکن است در اکثر موارد مفید باشد، به خصوص زمانی که زانودرد در کار کردن یا انجام موثر ورزش‌های توانبخشی شما اختلال ایجاد کرده است. اما متاسفانه، این روش همیشه برای تمامی مبتلایان به پارگی مینیسک مناسب نیست.
تزریق هیالورنیک اسید
تزریق هیالورونیک برای تسکین درد در کوتاه مدت موثر است. تزریق هیالورونیک به زانو می‌تواند درد را آرام کند و التهاب را تسکین دهد. در هنگام ارزیابی درد، مشخص شده که اسید هیالورونیک در درمان صدمات مراحل اولیه مینیسک موثر بوده است.
درمان پارگی مینیسک زانو با تزریق سلولهای بنیادی
محققان در حال ایجاد درمان‌های سلولهای بنیادی هستند که ممکن است به ترمیم بافت آسیب دیده کمک کنند. در طی درمان، سلولهای بنیادی از بدن خود شما یا منابع دیگر گرفته شده و به زانو تزریق می‌شوند، در اینجا این سلول‌ها رشد و تغییر کرده و به ترمیم مینیسک کمک می‌کنند. توجه کنید که هرچند این نوع درمان امیدوار کننده است، اما نسبتا جدید بوده و هنوز در برخی کشورها به صورت آزمایشی است. برای همین، اکثر بیمه‌ها هزینه این درمان را پوشش نمی‌دهند و اینکه آیا این روش درمانی طولانی مدت است یا اثرات آن چه مدت ماندگار است، مشخص نمی‌باشد.
جراحی پارگی مینیسک زانو
اگر پارگی مینیسک شما زیاد باشد، یا به مدت حداقل سه ماه فیزیوتراپی انجام داده‌اید و مفید نبوده، ممکن است نیاز به جراحی برای ترمیم آن داشته باشید. جراحی ممکن است شامل ترمیم مینیسک پاره یا برداشتن بخش آسیب دیده مینیسک شود. جراح معمولا جراحی را با آرتروسکوپ زانو انجام می‌دهد که نوعی جراحی بسته است. باید بعد از جراحی به منظور برگشتن زانو به حالت طبیعی و آن طور که باید باشد، فیزیوتراپی انجام دهید.
خطرات درمان نکردن پارگی مینیسک زانو کدامند؟
پارگی مینیسک می‌تواند باعث ایجاد مشکلات طولانی مدت شود، سایش مداوم مینیسک پاره به غضروف ممکن است باعث شود سطح مفصل فرسوده شده و منجر به ایجاد آرتروز زانو گردد.
پیشگیری از پارکی مینیسک زانو
از آنجایی که پارگی‌های مینیسک معمولا در اثر حادثه ایجاد می‌شوند، پیشگیری از آنها سخت است. اما برخی موارد احتیاطی ممکن است به کاهش احتمال صدمه به زانو کمک کند. شما باید:
- با ورزش منظم، عضلات ران خود را قوی نگه دارید.
- قبل از ورزش با فعالیت‌های سبک خود را گرم کنید.
- بین ورزش‌ها به بدن خود زمان برای استراحت بدهید. عضلات خسته می‌توانند احتمال آسیب دیدن را بالا ببرند.
- حتما کفشی بپوشید که پشتیبانی کافی از پا داشته و به خوبی اندازه پای شما باشد.
- انعطاف پذیری خود را حفظ کنید.
- هرگز به صورت ناگهانی شدت ورزش خود را بالا نبرید. به آرامی تغییرات را ایجاد کنید.
سوالات پرتکرار
آیا پارگی مینیسک زانو خود به خود درمان می‌شود؟
در صورت پارگی مینیسک، برخی فکر می‌کنند که صدمه به مرور زمان و خود به خود رفع می‌شود. اما در حقیقت انواع مختلفی از پارگی مینیسک وجود دارند – و برخی پارگی‌ها بدون درمان بهبود نمی‌یابند. اگر صدمه شما در یک سوم بیرونی مینیسک باشد، ممکن است خود به خود ترمیم شود یا نیاز به جراحی داشته باشد.
بهترین درمان برای پارگی خفیف مینیسک زانو چیست؟
پارگی‌های خفیف مینیسک کمترین آسیب را دارند و معمولا در لبه‌های بیرونی غضروف روی می‌دهند. از آنجایی که بسیار نزدیک به منبع خون هستند، بدن معمولا می‌تواند پارگی خفیف را خود درمان کند. نیاز به درمان زیادی به جز، استراحت، یخ، بالا بردن پا، باند فشاری و مسکن‌های بدون نسخه ندارید. در صورت ضرورت پزشک ممکن است فیزیوتراپی را توصیه کند.
آیا در صورت پارگی مینیسک زانو می‌توان راه رفت؟
در صورتی که پارگی مینیسک زانو را قفل نکند، اکثر بیماران مبتلا به پارگی مینیسک می‌توانند بدون درد راه بروند، بایستند، بنشینند و بخوابند. دیگر بیماران متوجه می‌شوند که پارگی مینیسک باعث می‌شود که نتوانند به راحتی در فعالیت‌های روزانه معمول خود شرکت کنند.
چگونه می‌توان از شدید شدن پارگی مینیسک زانو جلوگیری کرد؟
از انجام فعالیت‌هایی که باعث پیچ خوردن، خم شدن یا چرخیدن شدید زانو می‌شوند خودداری کنید.
درمان پارگی مینیسک زانو بدون جراحی چقدر طول میکشد؟
اگر پارگی مینیسک به صورت غیرتهاجمی و بدون جراحی درمان شود، حدود 6 تا 8 ماه طول میکشد تا خوب شود. اگر بعد از 3 ماه علائم برطرف نشدند یا علائم شدید شدند، پزشک ممکن است به منظور ترمیم پارگی جراحی را توصیه کند.
چه زمانی بعد از جراحی زانو بهبود می‌یابد؟
دوره بهبودی زانو به عواملی مانند شدت پارگی مینیسک بستگی دارد. بهبودی کامل بعد از جراحی ممکن است 4 تا 6 هفته زمان برد و به نوع درمانی که انجام شده و همچنین عوامل دیگر بستگی دارد. اما توجه کنید که سرعت بهبودی هر شخص متفاوت است. در اکثر موارد، بعد از جراحی، به منظور کاهش عوارض و تسریع بهبودی، از فیزیوتراپی استفاده می‌شود.
