شانه یخ زده که تحت عنوان کپسولیت چسبنده نیز شناخته می شود، نوعی بیماری است که با سفتی و درد در مفصل شانه همراه است. علائم و نشانهها معمولاً به تدریج شروع میشوند و با گذشت زمان بدتر میشوند و معمولاً طی یک تا سه سال برطرف میگردند.
درمان شانه یخ زده شامل تمرینات دامنه حرکتی و گاهی اوقات تزریق کورتیکواستروئیدها و داروهای بی حس کننده به کپسول مفصلی است. در بعضی از موارد جراحی آرتروسکوپی برای شل کردن کپسول مفصل توصیه می شود تا بتواند آزادانهتر حرکت کند.
علائم شانه یخ زده
شانه یخ زده معمولاً به آرامی و در سه مرحله ایجاد می شود. هر مرحله می تواند چند ماه طول بکشد.
- آغاز یخ زدن. هر حرکت شانه باعث درد می شود و دامنه حرکتی شانه شروع به محدود شدن می کند.
- انجماد کامل. ممکن است درد در این مرحله شروع به کاهش کند. با این حال، شانه شما سفت تر می شود و استفاده از آن دشوارتر می گردد.
- مرحله ذوب شدن. دامنه حرکت در شانه شما شروع به بهبود می کند.
برای برخی افراد، درد در شب تشدید می شود و گاهی اوقات خواب را مختل می کند.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به شانه یخ زده هستند؟
- سن: بزرگسالان، معمولاً بین ۴۰ تا ۶۰ سال.
- جنسیت: در زنان شایع تر از مردان است.
- آسیب اخیر شانه: هر آسیب یا جراحی شانه که منجر به نیاز به جلوگیری از حرکت شانه شود (به عنوان مثال، با استفاده از بریس شانه، زنجیر، بسته بندی شانه و غیره). به عنوان مثال می توان به پارگی کلاهک گرداننده (روتاتور کاف) و شکستگی تیغه شانه، استخوان ترقوه یا بازو اشاره کرد.
- دیابت: بین ۱۰ تا ۲۰ درصد افراد مبتلا به دیابت به شانه یخ زده مبتلا می شوند.
- سایر بیماری ها و شرایط سلامتی: شامل سکته مغزی، کم کاری تیروئید، پرکاری تیروئید، بیماری پارکینسون و بیماری قلبی است. سکته یک عامل خطر برای شانه یخ زده است، زیرا حرکت بازو و شانه ممکن است محدود باشد.
علل یخ زدگی شانه
شانه از سه استخوان تشکیل شده است که شامل تیغه شانه، استخوان ترقوه و استخوان بازو میشود. در شانه، یک مفصل گوشهای و کاسهای وجود دارد. سر استخوان بازو درون این کاسه قرار میگیرد. کپسول شانه، که به عنوان بافت همبند شناخته میشود، این مفصل را احاطه کرده و مایع مفصلی (سینوویال) را فراهم میکند تا حرکت بدون اصطکاک صورت گیرد. شانه یخ زده به وقوع میپیوندد زمانی که بافت اسکار در شانه تشکیل میشود، زیرا این بافت باعث ضخیم و سفت شدن کپسول مفصل شانه میشود و فضای کمتری برای حرکت باقی میماند. علت دقیق این موضوع هنوز به طور کامل مشخص نشده است و نمیتوان همیشه آن را شناسایی کرد. با این حال، اکثر افراد مبتلا به شانه یخ زده، بی حرکتی را به دنبال آسیب یا شکستگی تجربه میکنند.
شانه یخ زده چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص شانه یخ زده، موارد زیر باید صورت گیرد:
- در مورد علائم خود بحث کنید و سابقه پزشکی خود را مرور کنید.
- یک معاینه فیزیکی از بازوها و شانه های خود انجام دهید.
پزشک شانه شما را در تمام جهات حرکت می دهد تا دامنه حرکت و وجود درد همراه با حرکت را بررسی کند. این نوع معاینه، که در آن پزشک بازوی شما را حرکت میدهد تعیین «محدوده حرکتی غیرفعال» نامیده میشود.
پزشک همچنین شانه شما را برای مشاهده “محدوده حرکتی فعال” حرکت خواهد داد.
دو نوع حرکت با هم مقایسه می شوند. افرادی که شانه یخ زده دارند، دامنه حرکتی فعال و غیرفعال محدودی دارند.
- عکسبرداری با اشعه ایکس از شانه نیز بهطور معمول انجام میشود تا اطمینان حاصل شود که علت درد مشکل دیگری مانند آرتریت در شانه نیست. آزمایشات تصویربرداری پیشرفته مانند تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) و اولتراسوند معمولاً برای تشخیص شانه یخ زده مورد نیاز نیستند. ممکن است آنها به دنبال مشکلات دیگری مانند پارگی روتاتور کاف باشند.
درمان شانه یخ زده چیست؟
درمان معمولاً شامل روشهای تسکین درد است تا زمانی که فاز اولیه سپری شود. اگر مشکل ادامه پیدا کرد، اگر به خودی خود برنگردد، ممکن است برای بازیابی حرکت به درمان و جراحی نیاز باشد.
برخی از درمان های ساده عبارتند از:
- کمپرس سرد و گرم که به کاهش درد و تورم کمک می کنند.
- داروهایی که درد و تورم را کاهش می دهند. شامل داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (Advil Motrin) و استامینوفن (Tylenol) است. سایر داروهای مسکن ضد التهاب ممکن است توسط پزشک تجویز شوند. درد و تورم شدیدتر ممکن است با تزریق استروئید کنترل شود. یک کورتیکواستروئید، مانند کورتیزون، مستقیماً به مفصل شانه تزریق می شود.
- فیزیوتراپی. تمرینات کششی و دامنه حرکتی که توسط فیزیوتراپیست آموزش داده می شود.
- برنامه ورزش در منزل. برنامه ورزش که در خانه باید انجام داد.
- تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS). استفاده از یک دستگاه کوچک باتری دار که با مسدود کردن تکانه های عصبی درد را کاهش می دهد.
اگر این درمانهای ساده پس از حدود یک سال درد و سفتی شانه را کاهش ندادند، ممکن است روشهای دیگری در دستور کار قرار بگیرند. از جمله:
- دستکاری تحت بیهوشی: در طی این جراحی، شما را می خوابانند و پزشک شانه شما را تکان می دهد. این باعث می شود کپسول مفصل کشیده یا پاره شود تا سفتی آن از بین برود و دامنه حرکتی افزایش یابد.
- آرتروسکوپی شانه: پزشک قسمت های سفت کپسول مفصل شما را برش می دهد (رهاسازی کپسولی). ابزارهای کوچک به اندازه مداد از طریق برش های کوچک در اطراف شانه شما وارد می شوند.
این دو روش اغلب با هم برای به دست آوردن نتایج بهتر استفاده می شوند.
درمان های دیگر شانه یخ زده
با توجه به محدودیت های درد و دامنه حرکتی، تا حد امکان از شانه و اندام درگیر استفاده کنید. اعمال گرما یا سرما روی شانه می تواند به تسکین درد کمک کند.
سایر درمانهای جایگزین عبارتند از:
طب سوزنی
طب سوزنی به معنای قرار دادن سوزنهای بسیار نازک در نقاط خاصی از پوست شما است. به طور معمول، سوزنها در جای خود به مدت ۱۵ تا ۴۰ دقیقه باقی میمانند. در طول این مدت، ممکن است آنها جابجا شوند یا تغییراتی در آنها ایجاد شود. با توجه به نازک و انعطافپذیر بودن سوزنها و ورود آنها به صورت سطحی، اکثر درمانهای طب سوزنی به طور کلی بدون درد انجام میشوند.
تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS)
یک واحد TENS جریان الکتریکی کوچکی را به نقاط کلیدی یک مسیر عصبی می فرستد. جریانی که از طریق الکترودهای چسبانده شده به پوست شما منتقل می شود، دردناک یا مضر نیست. دقیقاً مشخص نیست که TENS چگونه کار می کند، اما تصور می شود که ممکن است آزادسازی مولکول های بازدارنده درد (اندورفین ها) را تحریک کند یا رشته های درد را که حامل فیبرهای درد هستند مسدود کند.
چقدر طول می کشد شانه یخ زده بهبود یابد؟
ممکن است حداقل ۱.۵ تا ۳ سال طول بکشد تا شانه یخ زده بهبود یابد. گاهی اوقات ممکن است طولانی تر نیز شود. اما درنهایت درد و سفتی معمولاً از بین می رود.
آیا می توان از یخ زدگی شانه جلوگیری کرد؟
با شروع فیزیوتراپی در مدت کوتاهی پس از هر نوع آسیب شانه، که در آن حرکت شانه دردناک یا دشوار است، میتوان جلوی شانه یخ زده را گرفت یا حداقل شدت آن را کاهش داد. پزشک ارتوپدی یا فیزیوتراپ شما میتوانند برنامه ورزشی خاصی را برای شما تنظیم کنند.
سؤالات متداول
درد شانه یخ زده چگونه است؟
درد شانه یخ زده می تواند یک درد مبهم یا دردناک در شانه آسیب دیده باشد. همچنین ممکن است در اطراف مفصل شانه خود احساس سفتی داشته باشید که می تواند بر توانایی حرکت عادی شانه تأثیر بگذارد.
مرحله دردناک یا «انجماد کامل» معمولاً هنگام حرکت و زمانی که شانه سفتتر میشود بدتر میگردد.
اولین علائم شانه یخ زده چیست؟
شانه یخ زده دو علامت اصلی دارد. اولین علامت یک درد مبهم یا دردناک در شانه آسیب دیده است که ممکن است در شب یا زمانی که مفصل شانه خود را حرکت میدهید بدتر شود.
یکی دیگر از علائم، سفتی در اطراف مفصل شانه است که ممکن است بر توانایی حرکت عادی شانه تأثیر بگذارد.
آیا شنا به شانه یخ زده من کمک می کند؟
شنا و ورزش در آب می تواند به کاهش درد و بهبود عملکرد در طیف گسترده ای از بیماری های اسکلتی-عضلانی از جمله شانه یخ زده کمک کند.
اگر شانه یخ زده دارید و دوست دارید شنا کنید، از فیزیوتراپ خود بپرسید که آیا شنا برای شما بی خطر است یا خیر. آنها می توانند راهنمایی کنند که از چه حرکاتی باید اجتناب کرد و چگونه به آرامی و ملایم شنا انجام داد. این مهم است که همیشه توصیه های فیزیوتراپیست خود را جدی بگیرید.
علت اصلی شانه یخ زده چیست؟
یکی از شایعترین علل شانه یخ زده، بیحرکتی است که ممکن است در زمان بهبودی پس از آسیب دیدگی شانه، شکستگی بازو یا سکته ایجاد شود. اگر آسیبی دیده اید که حرکت شانه را دشوار می کند، با پزشک خود در مورد تمریناتی که می توانید برای حفظ دامنه حرکتی مفصل شانه انجام دهید، صحبت کنید.
بهترین درمان برای شانه یخ زده چیست؟
اکثر شانه های یخ زده به خودی خود در عرض ۱۲ تا ۱۸ ماه بهبود می یابند. در صورت تداوم علائم پزشک ممکن است تزریق استروئید را پیشنهاد دهد. تزریق کورتیکواستروئیدها به مفصل شانه به خصوص در مراحل اولیه فرآیند ممکن است به کاهش درد و بهبود تحرک شانه کمک کند.
آیا ماساژ دادن شانه یخ زده اشکالی ندارد؟
ماساژ و کشش برای درمان درد شانه یخ زده بسیار مفید است. ماساژ به کاهش تنش و سفتی کمک می کند تا ماهیچه ها آرام شوند و تحرک و عملکرد آنها بهبود یابد. همچنین ممکن است به بهبود جریان خون در ناحیه آسیب دیده و کاهش التهاب کمک کند.
سه مرحله شانه یخ زده چیست؟
- با تشدید درد، شانه حرکت خود را از دست می دهد.
- انجماد: نشانه آن بهبود آهسته درد است، اما سفتی باقی می ماند. این مرحله به طور کلی چهار تا نه ماه طول می کشد.
- ذوب شدن: حرکت شانه به آرامی طی یک دوره ۵ تا ۲۶ ماهه به حالت عادی باز می گردد.
در صورت داشتن شانه یخ زده از چه غذاهایی باید اجتناب کرد؟
افرادی که شانه یخ زده دارند باید از نوشیدنی های گازدار، فست فود، غذاهای قدیمی، غذاهای بسته بندی شده، چیپس، ذرت بو داده، محصولات آرد سفید (آرد تصفیه شده)، بستنی و مصرف هر نوع محرک مانند چای، قهوه یا الکل خودداری کنند.