خار پاشنه یا التهاب پرده کف پا( فاشیای کف پا یا پلانتار) یکی از علل شایع درد پاشنه است.این بیماری به علت التهاب یک باند ضخیم است که از کف پای شما عبور می کند و استخوان پاشنه پا را به انگشتان پا متصل می کند (فاسیای کف پا ورم فاشیای کف پا که معمولا خار پاشنه نامیده می شود، معمولاً باعث درد شدید می شود که معمولاً با اولین قدم های شما هنگامی که از تخت پای خود را به زمین میگذارید در صبح شروع می شود.پس از مدتی پس از برخاستن و حرکت ، درد به طور معمول کاهش می یابد ، اما ممکن است پس از مدتی ایستادن ، دوباره برگردد. ورم کف پا بیشتر در دونده ها دیده می شود. افرادی که دارای اضافه وزن هستند و کسانی که کفش های نامناسب می پوشند نیز در معرض خطر ورم فاسییت کف پا قرار دارند.
دلایل و علت های خار پاشنه
خار پاشنه غالباً نتیجه کشیدگی بیش از حد رباطها و عضلههای کف پا است، که کشش آرنگ کف پا و پارگی مکرر (عادتی) غشاء پوشاننده استخوان پاشنه را در پی دارد. خار پاشنه در میان ورزشکارانی بسیار شایع است که در برنامه تمرینی و ورزشیشان دویدن و پریدن بسیار وجود دارد.
شایع ترین عامل خطر برای ایجاد خار پاشنه، فاسیا پلانتار است. التهاب بافت پیوندی است که کف پا را پشتیبانی می کند. این بیماری می تواند در اثر خستگی بافت یا عوامل بیولوژیکی ناشی از تنش بیش از حد در قوس کف پا ایجاد شود.
عاملهای خطر خار پاشنه عبارتاند از:
- گام برداشتن به شیوهای غیرطبیعی که فشار زیادی را بر استخوان پاشنه، رباطها و اعصاب پاشنه تحمیل کند.
- دویدن یا راه رفتن سریع به ویژه روی سطوح سخت
- به پا کردن کفشهایی که اندازه پا نیستند و یا نامناسب هستند، به ویژه کفشهایی که قوس کف پا را به خوبی حمایت نمیکنند.
- اضافه وزن و چاقی نامناسب یا غیر اندازه
علائم خار پاشنه
- دردی وحشتناک، خنجر مانند، ملالآور و بسیار شدید در زیر یا روی پاشنهی پا
- معمولاً درد با استراحت کردن از بین میرود اما بعد از بلند شدن شدیدتر از قبل است.
- بیشتر در ساعات آغازین روز دردناک است.
- این امکان وجود دارد که هنگام صبح عضلات پا یا ساق پا خیلی سفت شوند که این امر راه رفتن را بسیار دشوار میکند.
- با راه رفتن روی سطوح سفت یا حمل کردن اجسام سنگین مثل چمدان، درد دوچندان میشود.
- گاهی درد آن قدر تشدید مییابد که ادامهی کار روزانه غیرممکن میشود.
- ممکن است هیچ علامت و نشانهای نداشته باشد.
تشخیص خار پاشنه چگونه است؟
خار پاشنه یا ورم فاشیا یا پرده کف پا براساس گرفتن شرح پزشکی و معاینه فیزیکی شما تشخیص داده می شود. در طول معاینه ، پزشک مناطق حساس در پای شما را بررسی می کند. محل درد شما می تواند به تعیین علت آن کمک کند.
آزمایشات تصویربرداری خار پاشنه
پزشک شما ممکن است عکسبرداری با اشعه ایکس یا ام آر آی (MRI) را برای پیشنهاد کند.
درعکس برداری با اشعه ایکس یک تکه استخوان از استخوان پاشنه بیرون زده (خار) دیده می شود. در گذشته ، این خارهای استخوانی اغلب دلیل درد پاشنه مقصر شناخته می شدند و با جراحی برداشته می شدند. اما بسیاری از افرادی که خار پاشنه استخوان دارند، درد پاشنه ندارند.
خار پاشنه چه درمانی دارد؟
راهکارهای درمانی موثر برای این عارضه به شرح زیر است:
استراحت کافی؛
استراحت دادن به پا میتواند به کاهش درد و تورم در قسمت آسیبدیده کمک کند.
استفاده از یخ؛
یخ منجر به کاهش درد و تورم میشود.
استفاده از کفی مخصوص؛
پزشک استفاده از برخی کفیهای مخصوص را به بیمار توصیه میکند تا به کاهش فشار و درد کمک کند.
داروهای ضد التهاب؛
مصرف داروهای ضد التهاب منجر به کاهش تورم در پاشنه پا میشود.
تزریق کورتیزون.
از دیگر مواردی که میتواند منجر به کاهش درد و تورم شود، تزریق کورتیزون است.
در موارد نادر، چنانچه هیچ یک از روشهای درمانی ذکر شده موثر واقع نشود، پزشک تصمیم به انجام عمل جراحی میگیرد. در اغلب مواقع بیماران نیازی به درمان ندارند و این مشکل با روشهایی که برای شما ذکر کردیم، کنترل و درمان میشود.
آیا خار پاشنه خطرناک است؟
با وجود اینکه این عارضه خطرناک نیست؛ اما برای بسیاری از افراد بسیار دردناک است و مانع از انجام فعالیتهای روزمره میشود.
معمولا درد ناشی از خار پاشنه پس از بیدار شدن بدتر شده و به تدریج در طول روز نیز برطرف میشود. معمولا زمانی رخ میدهد که رسوبات کلسیم در پاشنه پا تجمع پیدا میکند و در نهایت باعث التهاب میشود.
سخن پایانی در مورد بیماری خار پاشنه
در نهایت باید به این موضوع اشاره کنیم که بیماری خار پاشنه تحت هیچعنوان مسئله نگران کنندهای نیست. شما برای پیشگیری و درمان خار پاشنه کافی است کمی سبک زندگی خود را تغییر دهید.
منظور از نکتهای که به آن اشاره شد این است که اگر اضافه وزن دارید به شیوههای اصولی آن را کاهش دهید. از خوراکیها و مواد غذایی سالم در برنامه غذایی روزانه خود استفاده کنید و حتما ورزشهای سبک و استاندارد را در برنامه روزانه خود جایگزین نمایید تا هرگز دچار بیماری خار پاشنه پا نشوید.
برای آنکه روند درمان خود را در مسیر صحیح پیش ببرید و بهبود را تسریع ببخشید بهتر است از پزشکی حاذق کمک بگیرید و از درمان های خانگی به شدت دوری کنید، مگر در صورتی که پزشک آموزشهای لازم را به شما داده باشد. در غیر این صورت این امکان وجود دارد که بر اثر ابتلا به چنین عارضه سادهای مجبور به انجام عمل جراحی بشوید.