عوارض جراحی ستون فقرات چیست

جراحی ستون فقرات یکی از روش‌های درمانی پیچیده و حیاتی است که برای رفع مشکلاتی نظیر دیسک‌های بین‌مهره‌ای، تنگی کانال نخاعی و ناپایداری‌های ساختاری انجام می‌شود. با این حال، عوارض جراحی ستون فقرات می‌تواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی بیماران بگذارد.

این عوارض ممکن است به دو دسته کلی تقسیم شوند: عوارضی که در حین جراحی ایجاد می‌شوند و عوارضی که پس از انجام عمل جراحی بروز می‌کنند. شناخت این عوارض و آگاهی از علل و علائم آن‌ها می‌تواند به بیماران کمک کند تا تصمیمات بهتری در مورد درمان‌های خود بگیرند.

به علاوه، درک خطرات و عوارض جراحی می‌تواند به بیماران کمک کند تا در مورد نیاز به جراحی و همچنین روش‌های غیرجراحی مشورت کنند. در این مقاله، به بررسی انواع عوارض جراحی ستون فقرات، دلایل بروز آن‌ها و راه‌های پیشگیری از آن‌ها خواهیم پرداخت.

به همین منظور، به بررسی آناتومی ستون فقرات و آسیب‌های حین و عوارض جراحی ستون فقرات نیز خواهیم پرداخت. این اطلاعات می‌تواند به بیماران و خانواده‌های آن‌ها در درک بهتر وضعیت کمک کند و آن‌ها را برای مدیریت عوارض احتمالی آماده سازد.

آناتومی کاربردی ستون مهره

ستون فقرات از روی هم قرار گرفتن حدود سی مهره تشکیل شده است که در چهار دسته مهره‌های گردنی (سرویکال)، سینه‌ای (توراسیک)، کمری (لومبار) و خاجی (ساکرال) قرار می‌گیرند. بین این مهره‌ها دیسک‌های بین‌مهره‌ای وجود دارند که به عنوان ضربه‌گیر عمل کرده و فشارهای وارده به ستون فقرات را کاهش می‌دهند. این دیسک‌ها به صورت لاستیکی عمل می‌کنند و از آسیب به مهره‌ها جلوگیری می‌کنند. همچنین، اتصال مهره‌ها به یکدیگر علاوه بر دیسک‌ها، از طریق دو مفصل در طرفین آن‌ها به نام مفاصل فاست (Facet joints) نیز برقرار است.

نخاع در درون ستون مهره قرار دارد و از درون هر مهره عبور می‌کند. در اطراف نخاع، پرده‌ای بافتی به نام دورا (Dura) وجود دارد که آن را محافظت می‌کند. از نخاع در حین عبور از هر مهره دو عصب خارج می‌شود که به آن‌ها ریشه‌های عصبی (Nerve roots) می‌گویند.

این ریشه‌ها در حین خروج از هر مهره از درون کانال استخوانی عبور می‌کنند که به آن فورامن عصبی (Neural foramen) می‌گویند.

شناخت این آناتومی به درک بهتر عوارض جراحی ستون فقرات کمک می‌کند و می‌تواند به بیماران در تصمیم‌گیری‌های درمانی یاری رساند.

آسیب‌های حین عمل جراحی ستون فقرات

یکی از مهم‌ترین عوارض جراحی ستون فقرات، آسیب‌هایی است که در حین عمل جراحی ایجاد می‌شود. آسیب به ریشه‌های عصبی که از نخاع خارج می‌شوند، از جمله این عوارض است.

بسته به اینکه کدام ریشه‌های عصبی آسیب می‌بینند، علائم ایجاد شده متفاوت خواهد بود. برای مثال، آسیب به اعصابی که به روده و مثانه می‌روند می‌تواند منجر به از دست دادن کنترل ادرار یا مدفوع شود. همچنین، آسیب به اعصاب حسی می‌تواند موجب بروز درد، بی‌حسی و گزگز در اندام‌ها شود. دیگر آسیب‌های حین عمل شامل پارگی دورا، فشار به ریشه‌های عصبی و کشش عصب است. پارگی دورا می‌تواند منجر به نشت مایع مغزی نخاعی شود و در صورت عدم ترمیم، خطر عفونت را افزایش می‌دهد.

همچنین، فشار مداوم به ریشه‌های عصبی ممکن است باعث کوفتگی یا آسیب به آن‌ها شود. کشش ریشه‌های عصبی نیز می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی شود. به همین دلیل، دقت و مهارت جراح در حین عمل از اهمیت بالایی برخوردار است.

با توجه به این نکات، بیماران باید قبل از جراحی، تمامی اطلاعات لازم را از پزشک خود دریافت کنند تا از خطرات احتمالی آگاه باشند.

عوارض جراحی ستون فقرات

بعضی از عوارض جراحی ستون فقرات ممکن است بلافاصله بعد از جراحی بروز نکنند و بعد از گذشت چند هفته خود را نشان دهند. از جمله این عوارض می‌توان به ادامه درد سیاتیکی اشاره کرد.

در جراحی‌هایی که برای درمان هرنی دیسک انجام می‌شود، ممکن است جراح نتواند تمام قطعات دیسک را که بر روی ریشه عصبی فشار می‌آورد، خارج کند و در نتیجه بیمار همچنان درد را تجربه کند. دیگر عوارض شامل: هماتوم اپیدورال و آبسه اپیدورال است.

هماتوم اپیدورال به تجمع خون در فضای اطراف دورا اشاره دارد که می‌تواند منجر به فشار بر روی ریشه‌های عصبی و بروز علائم عصبی شود. این عارضه نیاز به جراحی اورژانسی دارد. همچنین، آبسه اپیدورال به تجمع چرک در اطراف پرده دورا اشاره دارد که معمولاً بعد از چند هفته از جراحی بروز می‌کند و نیاز به درمان فوری دارد. این عوارض می‌توانند تأثیرات جدی بر روی روند بهبودی بیمار داشته باشند و نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند.

آگاهی از این عوارض و نشانه‌های آن‌ها می‌تواند به بیماران کمک کند تا در صورت بروز علائم غیرعادی، به سرعت به پزشک مراجعه کنند.

پیشگیری از عوارض جراحی ستون فقرات

برای کاهش عوارض جراحی ستون فقرات، رعایت نکات مهمی ضروری است. انتخاب جراح با تجربه و معتبر و انجام آزمایش‌های لازم قبل از عمل می‌تواند به کاهش خطر عوارض کمک کند. همچنین، بیماران باید از انجام فعالیت‌های سنگین و حرکات ناگهانی در دوران بهبودی خودداری کنند.

آموزش بیمار در مورد علائم عوارض و زمان مراجعه به پزشک نیز می‌تواند در پیشگیری از بروز مشکلات جدی مؤثر باشد. به علاوه، پیگیری منظم و مراقبت ‌های پس از عمل می ‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و کاهش عوارض کمک کند.

در نهایت، توجه به وضعیت روانی بیمار و ارائه حمایت ‌های لازم می ‌تواند به کاهش اضطراب و استرس مرتبط با جراحی کمک کند. این اقدامات می‌ تواند به بیماران کمک کند تا روند بهبودی خود را به بهترین شکل ممکن طی کنند و از بروز عوارض جلوگیری نمایند.

سخن پایانی

در نهایت، عوارض جراحی ستون فقرات یک واقعیت اجتناب ‌ناپذیر است که بیماران باید با آن آشنا باشند. شناخت این عوارض و راه ‌های پیشگیری از آن‌ ها می ‌تواند به بیماران کمک کند تا تصمیم گیری بهتری در مورد درمان‌های خود داشته باشند.

با انتخاب مناسب‌ترین روش درمانی و پیگیری دقیق پس از عمل، می‌توان به کاهش عوارض و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کرد. همکاری نزدیک با پزشکان و تیم درمانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند به بهبود نتایج درمانی کمک کند.

در نهایت، آگاهی و آموزش بیماران در مورد عوارض و خطرات جراحی می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا با اطمینان بیشتری به درمان‌های خود ادامه دهند و از کیفیت زندگی بهتری برخوردار شوند.