مورتون نوروما زمانی اتفاق میافتد که عصب بین استخوانهای انگشت پا گیر کند. افراد مبتلا به مورتون نوروما علائمی مانند، درد در بین انگشتان پا و نیز احساس پا گذاشتن روی سنگ ریزه را تجربه میکنند. مرحله اول درمان شامل مصرف دارو، تزریق و استفاده از ارتزهای سفارشی میشود. اگر درد ناشی از مورتون نوروما شدید باشد، ممکن است به جراحی نیاز باشد.
مورتون نوروما چیست؟
مورتون نوروما، یک بیماری خوشخیم اما دردناک است که بر پنجه پا و ناحیه بین استخوان متاتارس و انگشتان پا تأثیر میگذارد. به دلیل محل این عارضه، به آن نوروما متاتارس نیز گفته میشود. این حالت زمانی رخ میدهد که بافتهای اطراف اعصابی که به انگشتان پا منتهی میشوند، به دلیل فشار متمرکز، تحت تأثیر قرار میگیرند. معمولاً این وضعیت بین انگشتان سوم و چهارم ایجاد میشود، اما ممکن است بین انگشتان دوم و سوم نیز رخ دهد. بیشتر در زنان میانسال مشاهده میشود. مورتون نوروما باعث درد شدیدی میشود و ممکن است راه رفتن را سخت کند. برای این بیماری باید حتماً درمان انجام شود. در صورت عدم درمان، مورتون نوروما پیشرفت خواهد کرد و حتی ممکن است باعث آسیب دائمی به عصب شود.
علائم مورتون نوروما
مورتون نوروما هیچ نشانه ظاهری مثل تورم، توده یا تغییر رنگ پوست، ایجاد نمیکند. علائم رایج این بیماری، عبارتاند از:
- سوزش مداوم یا درد شدید در کف پا کف پا، که ممکن است به انگشتان پا هم سرایت کند؛ این درد در اثر راه رفتن یا دویدن شدیدتر میشود. معمولا درد در هنگام شب وجود نخواهد داشت.
- بیماران مبتلا به مورتون نوروما، معمولا در هنگام راه رفتن، احساس میکنند که روی سنگریزه قدم میگذارند.
- درد معمولا بین انگشت سوم و چهارم است، اما این عارضه ممکن است بین انگشت دوم و سوم هم رخ دهد
- این بیماری با بیحسی یا ناراحتی در انگشتان پا همراه است.
- این بیماری باعث میشود که دوندگان در هنگام شروع، احساس درد داشته باشند.
- این بیماری در پوشیدن کفش مشکل ایجاد میکند. پوشیدن کفشهای پاشنه بلند باعث تشدید این بیماری میشوند. کفشهای تنگ و باریک هم به دلیل فشاری که به پاها و اعصاب وارد میکنند؛ باعث بدتر شدن این عارضه میشوند.
علل بیماری مورتون نوروما
مورتون نوروما معمولا به دلیل استفاده مکرر و طولانی مدت از کفشهای تنگ یا پاشنه بلند ایجاد میشود. این کفشها باعث فشرده شدن یا تحریک اعصاب کف پا میشوند. عصب تحریک شده، در اثر فشار ضخیم میشود و به درد منجر میگردد. گاهی اوقات مورتون نوروما در اثر آسیب ایجاد میشود.
یکی دیگر از دلایل ایجاد ناهنجاریهای پا، نحوه راه رفتن است که ممکن است باعث ایجاد عدم تعادل و وارد شدن فشار به اعصاب شود. مورتون نوروما معمولا با موارد زیر مرتبط است:
- کف پای صاف
- قوس بیش از حد کف پا
- پینه پا
- انگشتان چکشی
چه افرادی به مورتون نوروما مبتلا میشوند؟
این افراد، بیشتر در معرض ابتلا به مورتون نوروما قرار دارند:
- شکل پا: افرادی کف پای صاف، قوس بیش از حد کف پا یا انگشتان تغییر شکل یافته دارند، بیشتر به مورتون نوروما مبتلا میشوند. بی ثباتی در کف پا، میتواند به مورتون نوروما منجر شود.
- شرایط پزشکی خاص: بعضی از بیماریها مشکلات پا که به مرور زمان ایجاد میشوند، ممکن است احتمال ابتلا به مورتون نوروما را افزایش دهند. از بین این مشکلات میتوان به پینه پا و عارضه انگشت چکشی اشاره کرد.
- ورزشها: ورزشهایی مانند دویدن، تنیس و سایر ورزشهای راکتی، فشار زیادی را به کف پا به ویژه پنجه پا وارد میکنند. همچنین احتمال اینکه ورزشکاران آسیب ببینند زیاد است، پس احتمال ابتلا به مورتون نوروما هم بیشتر میشود.
- نوع کفش: کفشهای پاشنه بلند (بیش از ۲ اینچ ارتفاع) ممکن است مشکلاتی را برای پا ایجاد کنند. کفشهای تنگ، باریک و نوک تیز هم اصلا برای پا مناسب نیستند. این نوع کفشها فشار زیادی را به پنجه پا وارد میکنند و باعث محدود شدن حرکت انگشتان پا میشوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر پا دردی دارید که حتی با تعویض کفش یا متوقف کردن فعالیت هم از بین نمیرود، باید به پزشک مراجعه کنید. مورتون نوروما قابل درمان است، اما اگر درمان آن را به تعویض بیندازید، ممکن است به آسیب عصبی دائمی، منجر شود.
تشخیص مورتون نوروما
پزشک پای شما را معاینه کرده و درباره زمان و نحوه شروع درد از شما سوال میپرسد. پزشک کف و پنجه پا را فشار داده و انگشتان پای شما را حرکت میدهد تا بتواند محل دقیق درد را تشخیص دهد. معمولا پزشکان فقط با معاینه فیزیکی و بررسی علائم، میتوانند مورتون نوروما را تشخیص دهند. البته ممکن است پزشک برای رد کردن سایر علل احتمالی، مثل آرتروز، آزمایشات تصویربرداری را هم تجویز کند. این آزمایشها شامل موارد زیر هستند:
- تصویربرداری با اشعه ایکس برای رد کردن آرتروز یا شکستگی
- سونوگرافی برای تشخیص ناهنجاریهای بافتی
- MRI برای شناسایی ناهنجاریهای بافت نرم
اگر پزشک شما به بیماری عصبی دیگری مشکوک باشد، ممکن است الکترومیوگرافی را نیز انجام دهد. این آزمایش فعالیت الکتریکی عضلات را اندازهگیری میکند و پزشکان از این طریق میتوانند عملکرد اعصاب را بررسی کنند.
درمان مورتون نوروما
درمان مورتون نوروما به شدت آن بستگی دارد. پزشکان معمولا یک برنامه درمانی طولانی مدت و برنامه ریزی شده را توصیه میکنند. به عبارتی دیگر پزشک درمان را به روشهای ساده و محتاطانه آغاز میکند و در صورت عدم بهبودی و ادامه پیدا کردن درد، به سراغ روشهای تهاجمیتر میرود. مرحله اول درمان مورتون نوروما معمولا شامل موارد زیر است:
تعویض کفش
باید از پوشیدن کفشهای پاشنه بلند، تنگ یا نوک تیز خودداری کنید و کفشهایی با کفی نرم و پهن و پاشنه کوتاه را جایگزین آنها کنید. این کار باعث پخش شدن فشار در کل کف پا میشود و به مرور فشار را از روی عصب برمیدارد.
استفاده از ارتزها
میتوانید از کفشهای سفارشی و ارتزهای مخصوص استفاده کنید. این کار باعث کاهش تمرکز نیرو به روی ناحیه آسیبدیده میشود و به مرور علائم مورتون نوروما را کاهش میدهد.
تزریق دارو
با استفاده از یک یا چند بار تزریق کورتیکواستروئید به کف پا، میتوان التهاب عصب را کاهش داد و تسکین نسبی ایجاد کرد. این تزریق باید تحت نظارت دستگاه سونوگرافی انجام شود، بنابراین متخصص ارتوپدی ممکن است این روش را انجام دهد یا شما را به یک متخصص سونوگرافی معرفی کند. روش درمان دیگر، از طریق تزریق عصب را از بین بردن است، در این روش فرآیند ارسال سیگنال درد توسط عصب مختل میشود.
شاکویوتراپی
شاکویوتراپی، یک روش درمانی غیر تهاجمی بوده و در آن از دارو استفاده نمیشود. در شاکویوتراپی، نوروما با امواج آکوستیک بمبباران میشود، این کار به کاهش درد کمک کرده و باعث افزایش گردش خون در ناحیه آسیبدیده میشود.
جراحی
اگر سایر روشهای درمانی موثر نباشند و درد از بین نرود، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. روشهای جراحی شامل موارد زیر هستند:
- جراحی نوروکتومی که در آن بخشی از عصب آسیبدیده برداشته میشود.
- جراحی کرایوژنیک که به عنوان از بین بردن عصب به روش برودتی هم شناخته میشود. در این روش عصب آسیبدیده و غلاف میلین آن توسط سرما از بین برده میشود.
- جراحی رفع فشار، که در آن فشار روی عصب با برش رباطها و سایر ساختارهای اطراف عصب کاهش مییابد.
برای جلوگیری از عود مورتون نوروما چه کار باید کرد؟
یکی از سادهترین راهها برای جلوگیری از عود مورتون نوروما، پوشیدن کفش مناسب است.
- از پوشیدن طولانی مدت کفشهای تنگ، نوک باریک یا پاشنه بلند، خودداری کنید.
- بهتر است کفشهایی را انتخاب کنید که قسمت پنجه پهنی دارند و به انگشتان اجازه حرکت میدهند.
- میتوانید در صورت توصیه پزشک، از ارتزهایی برای کاهش فشار از روی پنجه پا، استفاده کنید.
- میتوانید از جورابها یا کفیهای بالشتکی استفاده کنید تا در صورت ایستادن یا راه رفتن زیاد، کمتر به پاها فشار وارد شود.
- اگر دونده هستید، از کفشهایی با کفیهای مناسب استفاده کنید.
- اگر مدت طولانی در آشپزخانه یا محل کار خود میایستید، از کفیهای مناسب استفاده کنید. استفاده از کفیهای مناسب به تسکین درد کمک میکنند.
همچنین میتوانید برای انجام حرکات کششی و ورزشهای مخصوص به فیزیوتراپی بروید.
سؤالات متداول
آیا مورتون نوروما نوعی تومور است؟
مورتون نوروما، یکمی گمراهکننده است. این نوروماها، نوعی تومور خوشخیم و غیرسرطانی هستند که ممکن است در سراسر اعصاب بدن شکل گیرند. این تومورها باعث رشد بیش از حد بافت عصبی میشوند. اما در مورتون نوروما، در واقع هیچ توموری وجود ندارد، بلکه بافت اطراف عصب بزرگ و التهابی میشود.
مورتون نوروما چقدر شایع است؟
از هر ۳ نفر، یک نفر به مورتون نوروما مبتلا است. این عارضه در زنان به خاطر مدلهای کفشی که میپوشند، بیشتر از مردان اتفاق میافتد. زنان حدودا ۸ تا ۱۰ برابر بیشتر از مردان به مورتون نوروما مبتلا میشوند.
افراد مبتلا به مورتون نوروما باید چه کاری انجام دهند؟
حدود ۸۰ درصد افراد مبتلا به مورتون نوروما با به کار بردن ترکیبی از روشهای درمانی، بهبود مییابند.
آیا ممکن است مورتون نوروما بعد از درمان، عود کند؟
علائم نوروم مورتون ممکن است عود کند. اگر بعد از درمان علائم عود کرد و دوباره درد داشتید، به پزشک مراجعه کنید.
مورتون نوروما چقدر جدی است؟
مورتون نوروما قابل درمان است، اما اگر درمان آن را به تعویق بیاندازید، ممکن است به آسیب عصبی دائمی، منجر شود.
آیا مورتون نوروما بدون جراحی قابل درمان است؟
در ۸۵ درصد موارد، استفاده از داروی، ارتز و تزریق استروئیدها باعث بهبودی میشود.
آیا پیاده روی برای مورتون نوروما مفید است؟
پیادهروی با وجود مورتون نوروما ممکن است دردناک باشد، به خصوص اگر کفش شما نامناسب باشد. شما میتوانید با وجود مورتون نوروما راه بروید، اما به شرطی که از کفش مناسب استفاده کرده و فشار را تا حد ممکن کم کنید.
آیا ماساژ برای مورتون نوروما مفید است؟
ماساژ دادن کف پا ممکن است به تسکین درد کمک کند.