مینیسک دو قطعه C شکل از غضروف نرم است که در هر دو سمت زانو وجود دارد و همانند گیرنده ضربه عمل کرده، تاثیر بالای پا روی پایین آن را جذب می‌کند. مینیسک به ثبات مفصل زانو کمک کرده و حرکات زانو را آسان می‌کند. پارگی مینیسک، زمانی روی می‌دهد که زانو تحت فشار بوده و در هنگامی که پا محکم روی زمین است می‌چرخد. حتی حرکات ساده و روزانه مانند زانو زدن، اسکوات یا بلند کردن اجسام سنگین می‌توانند منجر به پارگی مینیسک شوند. در موارد خفیفی، درمان‌های غیرتهاجمی – مانند استراحت، قرار دادن یخ و مصرف دارو – کافی است تا درد خفیف تسکین یافته و پارگی به مرور زمان خود به خود درمان شود. اما در دیگر موارد، پارگی مینیسک نیاز به جراحی دارد. در این مقاله ما خصوصیات پارگی مینیسک و درمان‌های آن را بررسی می‌کنیم.
پارگی مینیسک چیست؟
مینیسک بین درشت نی (استخوان پایین پا) و فمور (استخوان ران) قرار می‌گیرد و از بخش پایینی پا در مقابل ضربه ایجاد شده توسط بدن محافظت می‌کند. مینیسک داخلی در سمت داخلی زانو و مینیسک جانبی در بخش داخلی زانو قرار می‌گیرد. پارگی مینیسک معمولا زمانی ایجاد می‌شود که ورزشکار بخش بالایی پا را در هنگامی که پا محکم روی زمین قرار دارد پیچ داده و زانو را خم کند.
دلایل پارگی مینیسک
در افراد جوانتر، پارگی مینیسک معمولا به علت پیچ خوردگی زانو ایجاد می‌شود. این امر اغلب در زمان ورزش کردن، مثلا فوتبال یا بسکتبال روی می‌دهد. در افراد مسن، مینیسک می‌تواند فرسوده و پاره شود که در نتیجه صدمات جرئی، مانند بد چرخاندن پا در حالت ایستاده می‌باشد. این موارد پارگی‌های رو به زوال نامیده می‌شوند.
علائم پارگی مینیسک چه هستند؟
علائم پارگی مینیسک ممکن است برای هر شخص متفاوت باشد، اما برخی از رایج‌ترین علائم عبارتند از:
- درد در مفصل زانو: معمولا در بیرون، داخل یا پشت زانو است.
- ورم
- قفل شدن مفصل زانو
- عدم توانایی در خم و صاف کردن مفصل زانو به طور کامل
- لنگیدن
علائم پارگی مینیسک شبیه به دیگر مشکلات و بیماری‌های پزشکی هستند. اگر مینیسک شما پاره شود، ممکن است صدایی مانند ترکیدن بدهد. برخی ممکن است همچنان بتوانند روی زانوی صدمه دیده راه بروند، اما ممکن است در روز یا روزهای بعد زانو سفت‌تر گردد. همیشه برای تشخیص به پزشک مراجعه کنید.
چه کسانی بیشتر در معرض آسیب پارگی مینیسک زانو هستند؟
افرادی که در معرض ابتلا به این مشکل هستند، عبارتند از:
- ورزش‌کارانی که در ورزشهای پربرخورد یا ورزش‌هایی مانند تنیس و بسکتبال انجام می‌دهند و نیاز به چرخیدن زیاد دارند.
- افراد دارای اضافه وزن
- سالمندان که به احتمال زیاد تغییرات رو به زوالی در زانو دارند.
اقدامات اولیه در صورت پارگی مینیسک زانو
درمان پارگی مینیسک، بسته به نوع، اندازه و موقعیت پارگی، اغلب با درمان احتیاطی شروع می‌شود.
- استراحت: از فعالیت‌هایی که درد زانو را تشدید می‌کنند، مخصوصا هر فعالیتی که باعث چرخش زانو می‌شود، اجتناب کنید. اگر درد بدتر شد، استفاده از عصا می‌تواند فشار روی پا را کاهش داده و ترمیم را تقویت کند.
- یخ: یخ می‌تواند درد و ورم را کاهش دهد. استفاده از پک یخ، کیسه یخ زده سبزیجات یا یک حوله پر از یخ به مدت 15 دقیقه و بالا بردن زانو می‌تواند مفید باشد. این کار را در روز اول یا دوم هر 4 تا 6 ساعت یک بار انجام دهید و در صورت نیاز تکرار کنید.
- قرار دادن کمپرس روی زانو: استفاده از پانسمان کشی یا روکش نئوپرینی روی زانو می‌تواند ورم آن را کنترل کند.
- در زمان نشستن یا دراز کشیدن، زانو را با قرار دادن بالشی زیر پاشنه بالا آورید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر زانو درد یا ورم زانو دارید، یا اگر نمی‌توانید زانوی خود را مثل همیشه تکان دهید، به پزشک مراجعه کنید تا مشکل زانوی شما را تشخیص دهد.
تشخیص
مینیسک پاره را اغلب می‌توان در طی معاینه جسمانی تشخیص داد. پزشک ممکن است زانو و پا را به حالات مختلف حرکت دهد، راه رفتن شما را بررسی کند و از شما بخواهد اسکوات انجام دهید تا به مشخص شدن دلیل علائم و نشانه‌های شما کمک کند.
عکسبرداری
- عکسبرداری اشعه ایکس: از آنجایی که مینیسک پاره از جنس غضروف ساخته شده، در عکسبرداری اشعه ایکس قابل رویت نیست. اما اشعه ایکس می‌تواند دیگر مشکلات زانو که علائم مشابه دارند را حذف کند.
- MRI:در این روش از میدان مغناطیسی قوی برای تولید عکس‌های دقیق از بافت نرم و سخت داخل زانو استفاده می‌شود. این روش بهترین عکسبرداری برای تشخیص پارگی مینیسک است.
درمان پارگی مینیسک
نوع درمان پیشنهادی به جای دقیق پارگی مینیسک، بزرگی آن، شدت آسیب و سن بیمار بستگی دارد. درمان اولیه با استفاده از اقدامات خودمراقبتی، برای کنترل درد و ورم می‌باشد. درمان‌های بیشتر برای پارگی مینیسک شامل فیزیوتراپی، داروها و جراحی است.
دارو برای پارگی مینیسک
می‌توانید مسکن‌های بدون نسخه مانند پاراستامول یا ایبوپروفن استفاده کرده تا به تسکین درد پارگی مینیسک کمک کنید. اگر درد خیلی شدید باشد، پزشک ممکن است مسکن‌های قوی‌تری تجویز کند. علاوه‌بر کاهش درد، داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن ممکن است به کاهش ورم و التهاب کمک کنند.
فیزیوتراپی برای درمان پارگی مینیسک
متخصص فیزیوتراپی به دقت زانو را بررسی کرده و سپس برنامه شخصی برای ورزشهای توانبخشی را ایجاد می‌کند. این برنامه‌ها برای کمک به تقویت تدریجی عضلات زانو و پا طراحی شده‌اند. این کار باید به بهبود زانو، بازگشت حرکات، تقویت و ثبات آن کمک کند. حتما تمرینات را انجام دهید زیرا بخش مهمی از بهبود یافتن پارگی مینیسک است.
تزریق کورتیکواستروئید
کورتیکواستروئیدها داروهای ضدالتهابی هستند که می‌تواند زانودرد را تسکین دهند. اگرچه کورتیکواستروئیدها مستقیما به زانو تزریق شود پارگی مینیسک ترمیم نمی‌شود، اما ممکن است ورم و درد کاهش یابد. برخی ممکن است تسکین طولانی مدت داشته باشند.
پزشک ممکن است مقدار کمی بی‌حسی همراه با کورتیکواستروئیدها به زانو تزریق کند. این بی‌حسی درد را فورا تسکین می‌دهد که بعد از چند ساعت از بین می‌رود و در همین هنگام درد زانو باز می‌گردد. کورتیکواستروئید بعد از یک یا دو روز اثر می‌کند. بلافاصله بعد از تزریق می‌توانید به خانه برگردید.
جراحی پارگی مینیسک زانو
اگر پارگی مینیسک شما شدید باشد یا برای حداقل سه هفته فیزیوتراپی انجام داده‌اید و تاثیری ندیدید، ممکن است نیاز به جراحی برای ترمیم پارگی مینیسک داشته باشید. جراحی ممکن است شامل ترمیم مینیسک پاره یا برداشتن بخش آسیب دیده مینیسک شود. جراح شما معمولا با آرتروسکوپ زانو، جراحی را انجام می‌دهد که نوعی جراحی کم تهاجمی است. پس از آن برای بازگرداندن زانو به حالت و عملکرد طبیعی نیاز به فیزیوتراپی دارید.
عوارض پارگی مینیسک چه هستند؟
پارگی مینیسک می‌تواند باعث ایجاد مشکلات طولانی مدت شده، سایش مداوم مینیسک پاره روی سطح غضروف ممکن است باعث ساییدگی و آرتروز زانو نیز گردد.
چگونه از پارگی مینیسک پیشگیری کنم؟
از آنجایی که پارگی مینیسک معمولا به خاطر حادثه است، پیشگیری از آن سخت است. اما برخی اقدامات احتیاطی ممکن است احتمال آسیب به زانو را کاهش دهد:
- عضلات ران خود را با انجام ورزش قوی کنید.
- قبل از ورزش، با فعالیت‌های سبک خود را گرم کنید.
- در بین ورزش به بدن وقت استراحت بدهید. عضلات خسته می‌توانند احتمال آسیب دیدگی را افزایش دهند.
- مطمئن شوید که کفش شما کاملا مناسب است.
- انعطاف پذیری خود را حفظ کنید.
- شدت ورزش خود را هرگز به صورت ناگهانی تغییر ندهید.
سوالات پرتکرار
آیا پارگی مینیسک خود به خود درمان می‌شود؟
در صورت پارگی مینیسک، برخی فکر می‌کنند این صدمه به مرور زمان و خود به خود درمان می‌شود. اما حقیقت این است که انواع مختلفی از پارگی مینیسک وجود دارند و برخی پارگی‌ها بدون درمان بهبود نمی‌یابند. اگر پارگی شما در یک سوم خارجی مینیسک باشد، ممکن است خود به خود درمان شود یا نیاز به ترمیم از طریق جراحی داشته باشد.
بهترین درمان برای پارگی خفیف مینیسک چیست؟
- استراحت: از فعالیت‌هایی که درد زانو را بدتر می‌کنند، مخصوصا فعالیتی که باعث چرخش زانو می‌شوند، اجتناب کنید.
- یخ: یخ می‌تواند درد و ورم زانو را کاهش دهد.
- دارو: مسکن‌های بدون نسخه نیز می‌تواند به کاهش درد زانو کمک کنند.
با داشتن پارگی مینیسک از چه کارهایی باید اجتناب کنم؟
تنها راه جلوگیری و اجتناب از پارگی مینیسک، اجتناب از انجام فعالیت‌هایی است که باعث چرخش و خم شدن شدید زانو می‌شوند. اگر شخصی نتواند از این فعالیت‌ها اجتناب کند، باید در هنگام انجام آنها، تا حد امکان مراقب باشد.
چگونه به ترمیم سریع‌تر مینیسک کمک کنید؟
به زانو استراحت بدهید، روی زانو یخ بگذارید تا درد و ورم کاهش یابد و در هنگام دراز کشیدن و نشستن، زانو را با گذاشتن یک بالش زیر پاشنه بالا بیاروید.
چقدر زمان میبرد که پارگی مینیسک بدون جراحی ترمیم شود؟
پارگی مینیسک یکی از متداول‌ترین صدمات درمان شده زانو است. اگر مینیسک پاره شده شما بدون جراحی و به صورت غیر تهاجمی درمان می‌شود، دوره بهبودی حدود 6 تا 8 هفته خواهد بود. اگر بعد از 3 ماه علائمی وجود داشت یا علائم بدتر شد، پزشک ممکن است جراحی ترمیم پارگی را توصیه کند.
بعد از جراحی، چه زمانی زانوی من بهتر می‌شود؟
دوره بهبودی زانو به عواملی مانند شدت پارگی مینیسک مربوط می‌شود. بهبودی کامل از جراحی، بسته به نوع درمان انجام شده و دیگر عوامل، ممکن است 4 تا 6 هفته طول بکشد. اما در نظر بگیرید که دوره ترمیم برای هر شخصی نیز متفاوت است. در اکثر موارد، بعد از جراحی، فیزیوتراپی انجام می‌شود تا عوارض را کاهش داده و دوره بهبودی را تسریع کند.
بهتر است مینیسک را ترمیم کنم یا بردارم؟
در اکثر بیماران، ترمیم پارگی مینیسک ترجیح داده می‌شود. زیرا تحقیقات نشان داده‌اند زمانی که مینیسک ترمیم شده و حفظ می‌گردد، بیماران بهبودی عمومی بهتری داشته و عملکرد مفصل طولانی مدت‌تر است.
چه مدت بعد از جراحی مینیسک می‌توانم راه بروم؟
ممکن است 4 تا 5 ماه طول بکشد تا کاملا درمان شوید. بلافاصله بعد از جراحی، زمانی که بیمار ایستاده یا راه می‌رود، باید بتواند وزن خود روی زانو را تحمل کند. استفاده از عصا به مدت 2 تا 7 روز بعد از جراحی ضروری است.
آیا پیاده روی برای پارگی مینیسک خوب است؟
اگر پزشک بگوید برای ترمیم پارگی مینیسک خود نیاز به جراحی ندارید، ممکن است به معنی اجازه دادن برای پیاده روی باشد. با این حال، باید در مورد حرکاتی که ممکن است پارگی را بدتر کنند یا باعث ایجاد درد شوند، بسیار محتاط باشید. از چرخیدن و اسکوات زدن بپرهیزید، زیرا ممکن است فشار بسیار زیادی را روی زانو بیاورد.
